Item gefilterd op datum: december 2012

- Outputregel:

- Snijpunt A of B?

- Winstmaximum: Snijpunt in stijgend gedeelte van de marginale kostencurve

De sluitingsregel

Let wel,

- Maximale winst is niet noodzakelijk positief (maximale winst = kleinste verlies)

- Onderneming zal slechts produceren indien zij positieve totale economische winst realiseert

- Op korte termijn zal de onderneming nog verder produceren als verder produceren tot een kleiner verlies leidt dan onmiddellijk stoppen (minstens dekken van de variabele kosten; vaste kosten draagt de onderneming altijd)

- Op lange termijn zal de onderneming slechts verder produceren als alle kosten gedekt zijn (op lange termijn zijn er geen vaste kosten meer)

- Gemiddelde opbrengsten: p

- Gemiddelde variabele kosten:

- Gemiddelde kosten:

- Sluitingsregel

- KT: indien bij winstmaximaliserende output p < GVK =>sluiten

- LT: indien bij winstmaximaliserende output p < GK => sluiten

Korte termijn:

- Marginale kostencurve op korte termijn

- Gemiddelde variabele kostencurve

- Gemiddelde totale kostencurve (inclusief gemiddelde vaste kosten) is irrelevant, want deze vaste kosten kunnen toch niet vermeden worden

- Zelfs als onderneming zou beslissen om niets te produceren

Figuur 8.2: De kortetermijn aanbodcurve voor een individuele onderneming

- Sluitingsregel: alleen dan produceren

- Productie op korte termijn is verantwoord:

- Als prijs minstens gemiddelde variabele kosten dekt

- Als variabele winst niet-negatief is

Constructie van aanbodcurve op korte termijn:

a) Voor een marktprijs onder het minimum van de GVK-curve is het aanbod van de competitieve onderneming gelijk aan nul (sluitingsregel);

b) Voor prijzen gelijk aan of hoger dan het minimum van de GVK-curve volgt het aanbod het stijgende deel van de (KT) MK-curve

- Ondernemingsvraag: perfect prijselastisch

- Vraagcurve horizontaal

- Prijs exogeen (prijsnemerschap), onafhankelijk van outputniveau individuele onderneming

- Totale opbrengsten:

- Gemiddelde opbrengsten:

- Marginale opbrengsten:

Het outputniveau dat de winst maximaliseert voor de competitieve onderneming

- Winstmaximalisatie

- Winstmaximaliserende onderneming kiest output zo dat p = MK(q)

- Noodzakelijke, niet voldoende voorwaarde

- MO en MK kunnen meermaals snijden

- Prijsnemerschap vereenvoudigt de twee gedragsregels

- Marginale outputregel

- Sluitingsregel

- We bekijken eerst die regels (kwamen aan bod in hoofdstuk 6)

Het outputniveau dat de winst maximaliseert: ALGEMEEN

- Totale winstfunctie

- Hangt via

- Totale ontvangsten en

- Totale kosten

- zelf af van outputniveau

- Formeel:

- Gedragsveronderstelling:

- Onderneming kiest outputniveau met maximale (economische) winst

- Marginale ontvangsten:

- Bijkomende totale ontvangsten die voortvloeien uit verkoop van één bijkomende eenheid

- Voor zeer kleine veranderingen: afgeleide van totale ontvangstenfunctie naar output

- Marginale kosten:

- Bijkomende kosten die voortvloeien uit verkoop (en dus productie) van een additionele eenheid

- Voor zeer kleine veranderingen: afgeleide van totale kostenfunctie naar output

- Winstmaximalisatie

- Winstmaximaliserende onderneming kiest output zo dat

- Noodzakelijke, niet voldoende voorwaarde

- MO en MK kunnen meermaal snijden

Toetredingsbelemmeringen

- Technologische belemmeringen

- Moeilijk imiteerbare producten

- Schaalvoordelen

- Wettelijke beperkingen

Typologie van markten

Aantal vragers en aantal aanbieders:

- Homogeniteitsgraad van het product

- Homogeen

- Heterogeen

- Mate van prijsinformatie

- Vrije toe- en uittreding

Prijsnemerschap, aan aanbodzijde:

- Individuele producent:

- Heeft verwaarloosbaar rechtstreeks effect op prijs gegeven output van concurrenten

- Heeft verwachting dat zijn outputbeslissing niet leidt tot reactie van concurrenten

Indicatoren van mate van prijsnemerschap:

- Aantal ondernemingen en hun grootte

- Zeer veel kleine ondernemingen (marktatomisme)

- Hoge mate van prijsnemerschap

- Kleine concentratiemaatstaf

- Beperkt aantal grote ondernemingen

- Kleine mate van prijsnemerschap

- Grote concentratiemaatstaf

De omvang en organisatie van ondernemingen

- Overwicht van kleine ondernemingen

- 68% der ondernemingen hebben minder dan 5 werknemers

- 97% der ondernemingen hebben minder dan 50 werknemers

- Bedrijven met meer dan 500 werknemers maken maar 0,2% der ondernemingen uit, maar zorgen wel voor 43% van de arbeidsplaatsen

Is dit een realistische marktvorm?

- Hoeveel ondernemingen zijn er in een markt? Wat is het marktaandeel dat de grootste ondernemingen voor hun rekening nemen?

- Concentratiemaatstaf

- Bv. C4-concentratiemaatstaf = ∑ marktaandelen 4 grootste bedrijven

Indicatoren van mate van prijsnemerschap:

- Homogeniteit van geproduceerde goederen

- Homogene goederen

- Hoge mate van prijsnemerschap

- Gedifferentieerde goederen

- Kleine mate van prijsnemerschap

- Invloed op prijzen is mogelijk

- Monopolistische mededinging: marktmacht dankzij differentiatie en merknamen, wel nog mededinging van andere merken

- Mate van prijsinformatie

- Perfecte informatie

- Hoge mate van prijsnemerschap

- Imperfecte informatie

- Invloed op prijzen is mogelijk

Merk op: verschil tussen marktvormen maken wij aan aanbodzijde

- Volmaakte mededinging (met prijsnemerschap)

- Oligopolie

- Monopolie

Toenemende schaalopbrengsten:

- Proportionele uitbreiding van productiefactoren leidt tot meer dan evenredige uitbreiding van output

- Totale kostenfunctie stijgt minder dan evenredig met productie

- Gemiddelde kosten dalen

Afnemende schaalopbrengsten:

- Proportionele uitbreiding van productiefactoren leidt tot minder dan evenredige uitbreiding van output

- Totale kostenfunctie stijgt meer dan evenredig met productie

- Gemiddelde kosten stijgen

Typisch kostenverloop

- Eerst toenemende schaalopbrengsten

- Ondeelbare inputs

- Specialisatie

- Daarna relatief constante schaalopbrengsten

- Bedrijf nadert optimale dimensie

- Tenslotte afnemende schaalopbrengsten

- Coördinatie- en controleproblemen

Korte termijn:

- Voorwaardelijke vraag naar arbeid gegeven door

- Inverse van korte termijn productiefunctie

- Vraag naar arbeid perfect inelastisch (geen mogelijkheid om te substitueren met kapitaal)

Lange termijn:

- Voorwaardelijke vraag naar arbeid hangt wel af van prijzen van arbeid en kapitaal

Beschouw Figuur 7.12.:

- Loonstijging

- Isokostencurve wordt steiler

- Nieuwe optimale combinatie

- Afname in vraag naar arbeid

- Toename in vraag naar kapitaal

Cfr. Arbeidskost in westerse landen

Leidt een relatieve stijging van de prijs van arbeid steeds tot vervanging van arbeid door kapitaal?

- Verwijst naar de kosten wanneer alle inputs optimaal worden gekozen

- Expansiepad:

- Verbindt alle raakpunten van alternatieve isokwanten met corresponderende isokostencurve

- Beschrijft verandering van optimale combinatie inputs wanneer output toeneemt

- Bij elke output hoort minimaal kostenniveau

- Lange termijn totale kostenfunctie

Op lange termijn zijn alle kosten variabel

- Beste combinatie van inputs moet bepaald worden

Isokostencurve:

Voor gegeven kostenniveau:

Observaties:

- Punt B

- Haalt dezelfde output als punt A (zelfde isokwant)

- Is haalbaar tegen totale kosten = 450 i.p.v. 500

- Keuze A is verbeterbaar

- Punt C

- Haalt dezelfde output als keuzes A en B

- Is haalbaar tegen totale kosten = 400 i.p.v. 450 • Keuze B is verbeterbaar

- Keuze C is niet meer verbeterbaar

- Kostenminimalisering:

- Kies de bundel op de laagste isokostenrechte gegeven de isokwant (bepaald outputniveau)

BEWIJS kostenminimalisering

- Kostenminimalisering steunt op de voorwaarde

- En aangezien,

- Kunnen we de voorwaarde ook schrijven als

- Intuïtie:

- Indien de marginale productiviteit van arbeid ten opzichte van kapitaal hoger zou zijn dan relatieve prijs van arbeid ten opzichte van kapitaal,

- dan zou het beter zijn minder kapitaal te gebruiken en deze te vervangen door arbeiders

- Minimeer TK = w.L+r.K onder de nevenvoorwaarde q=f(L,K)

- (we verwaarlozen de nevenvoorwaarde dat L ≥ 0 en K ≤ 0)

- Oplossing via de methode van Lagrange geeft het volgende:

- L(L, K,λ)= w.L+r.K+ λ(q-f(L,K))

- We leiden deze functie partieel af naar L, K en λ en stellen de partiële afgeleiden gelijk aan nul.

- Dit geeft (als eerste-orde-)voorwaarden

We gebruiken uitsluitend vergelijkingen (1) en (2)

en brengen respectievelijk en over naar het rechterlid en schrijven als MFPL en

w = λMFPL

r = λMFPK

vervolgens delen we beide vergelijkingen door elkaar

- Dwz: de verhouding tussen de marginale factor- productiviteit van arbeid en kapitaal is gelijk aan de prijsverhouding van arbeid en kapitaal (6a) of: de marginale fysische output per bestede € aan arbeid, moet gelijk zijn aan de marginale fysische output per bestede € aan kapitaal (6b)

- We kunnen vergelijking (6) ook nog schrijven in functie van de marginale technische substitutievoet. Om dit te zien nemen we de totale differentiaal van de productiefunctie. Langsheen een isoquant is die gelijk aan nul. We krijgen:

- Als we (9) combineren met (6a) krijgen we: raakpunt van de isokwant aan isokostencurve

- Daarnaast moet ook nog voldaan zijn aan de 3de vergelijking: de combinatie van arbeid en kapitaal moet op de isoquant gelegen zijn.

Slotopmerking:

- Nutmaximaliserende consument koos de hoogst mogelijke indifferentiecurve gegeven de budgetbeperking

- Kostenminimaliserende producent zoekt laagst mogelijke isokostencurve gegeven de isokwant die de gewenste output weergeeft

- Gemiddelde kosten: totale kosten per geproduceerde eenheid

- Marginale kosten: extra totale kosten door productie van één bijkomende eenheid

(een infinitesimaal kleine uitbreiding van de productie )

Totale en gemiddelde kosten Totale en marginale kosten

Beschouw Figuur 7.9.:

- GK daalt zolang MK < GK

- GK stijgt zolang MK > GK

- Minimumpunt GK waar MK = GK

Gemiddelde kosten ook opsplitsbaar in

- Gemiddelde variabele kosten: U-vormig verloop

- Gemiddelde vaste kosten: geen U-vormig verloop

- Blijven dalen met stijgend outputniveau