• EEG en EOG (ElectroOculoGram) hebben 5 slaapfasen aangetoond

• 4 NREM (=non-REM) stadia
  • duidelijke stadia: 2 en 4
  • (stadia 1 en 3: overgangsfasen)
  • (soms dromen)

• stadium 1: alfa golven: relatief veel activiteit 8-12 Hz

• stadium 2
  • sleep spindles: beta golven: 12-14 Hz golven gedurende ½ sec
  • K-complex: golf met grote amplitude blue line: EEG from 1 electrode

• stadium 3 & 4: slow wave sleep (SWS), diepe slaap, langzame ademhaling en hartslag
  • stadium 3: deltagolven: langzame onregelmatige (4 Hz) EEG golven
  • stadium 4: 50%=langzame EEG golven (regelmatiger dan in stadium 3)

• verklaring lagere, krachtiger golven: meer slaap  gelijkmatigere elektrische activiteit (synchronisatie)  lagere en sterkere EEG frequenties

• REM-slaap (Rapid Eye Movement)
  • =paradoxale slaap in dieren, want
    • spierontspanning suggereert diepe slaap
    • hoge EEG activiteit en snelle oogbewegingen suggereren lichteslaap
  • variabele ademhaling, hartslag, bloeddruk
  • vaak dromen

• cyclus: wakker  stadium 1  2  3  4  3  2  REM (90 min)
• vroeg in slaap met name stadia 3 en 4; later meer REM
• 15% van de slaap in REM, 4 of 5 maal 20 min
• na deprivatie van REM slaap: meer REM slaap

• bewustzijnsveranderingen
  • hersendood: geen hersenactiviteit (na >24u: ‘hersendood’)
  • vegetatieve staat: wel circadiane fluctuaties in hersenactiviteit
    • bv. autonome reakties op pijn (kan jaren duren)
  • coma: geringe hersenactiviteit (duurt weken)
  • verlaagd bewustzijn (soms wel doelgericht gedrag en reaktie)
  • slaap

• SCN: deel van hypothalamus = belangrijkste sturing voor dag-nacht ritme
  • eigen ritme
  • bijgestuurd door licht via retinale ganglioncellen

• ook andere hersengebieden hebben een eigen ritme (zelfs individuele cellen)
  • SCN coördineert

• SCN bepaalt activiteit in de hersenen

pijnappelklier (=pineal gland=epifyse)  melatonine

• melatonine productie met name ’s avonds  slaperig
  • oraal toegediende melatonine maakt slaperig binnen 2 u

• fruitvliegjes: gestuurd door een teruggekoppeld systeem
  • gen-gestuurde synthese van bepaalde eiwitten (per [period] & tim [timeless]) neemt toe gedurende de dag
  • terugkoppeling: door verhoogde concentratie wordt de productie geremd (de vlieg wordt slaperig)
  • geen synthese van per en tim gedurende de nacht  concentratie neemt af
  • dit ritme wordt echter verstoord door licht in de avond/nacht
  • werkt ook zo bij zoogdieren
  • slaapstoornissen soms verklaarbaar door gemuteerde genen