• Geloofsinhoud/kern van gedeelde opvattingen
• Hoe fundamenteel zijn opvattingen in een levensbeschouwing?
  • Religieuzen handelen vanuit ‘geloof’
  • MAAR dit ‘geloof’ kan niet begrepen worden zonder oog voor religieuze leven waarin het ingebed is

■ Myth-ritual theory (Segal)

• Beide fenomenen noodzakelijk samen
• Sterke visie (steeds samen) / zwakkere versie (aanvankelijk samen, eigen ontwikkeling)
• Meest gangbare visie
  • Mythe = belangrijkste WANT meer intellectueel product
  • Ritueel = expressie van wat in mythe geloofd wordt
  • ~ westerse intellectualisme (theorie boven praktijk, praktijk opgevat als toepassing van theoretisch gegeven)
• Protest (1^e: Robertson Smith – Lectures on the Religion of the Semites)
  • Rollen omgedraaid: ritueel = sleutel tot mythe/leer
  • Mythe/leer van religie ≠ wereldverklaring MAAR verhaal/uitleg bij ritueel

■ Kenmerken (Humphrey & Laidlaw)

• Elke handeling kan in principe ritueel zijn
• Ritualiteit gezocht in HOE gedaan niet WAT gedaan
• Ritualization
  • Normale relatie intentie – handeling omgekeerd
• Archetypal
  • Rituele handeling = extern voor celebrant
  • Wordt slechts uitgevoerd
  • Ritueel wordt beschouwd als ‘natuurlijk iets’ waarvan betekenis/aard/structuur vastligt onafhankelijk van bedoelingen
• Intenties
  • Zijn niet afwezig MAAR bepalen identiteit ritueel niet
  • ALTIJD intentie om ritueel uit te voeren

2 consequenties van deze visie

1) Antropologie

• Ritueel zou vorm van communicatie zijn  NIET ZO (H&L)
• Rituelen moeten niet gecodeerd worden (≠ ‘systems of meaning’)

2) ‘heeft het gewerkt?’  ‘have we got it right?’

• = Belangrijkste vraag
• 1^e  modern, westers vooroordeel: ritueel zonder intenties en gevoels haast verwerpelijk  ritueel gedegradeerd tot toevallig communicatiemiddel
• Miskenning autonomie & polyinterpretabiliteit ritueel

 onafhankelijk van intenties = polyinterpretabiliteit = tolerantie voor meer/ minder/

anders zien van ritueel

• Rituelen ≠ maakbaar, beperkt corrigeerbaar
• Groepsgevoel door gelijktijdig zelfde dingen doen (≠ zelfde dingen intenderen)

■ Kenmerken

• Verhaal in onbepaald verleden
• Goddelijke wezens stellen handelingen die verklaring/interpretatie geven voor situatie/gebruiken/instellingen/driften/mogelijkheden/wereld van de mens
• Descriptief-verklarend & normatief-voorschrijvend
• Verklaart niet alleen  schrijft ook voor
• Moet duidelijk maken hoe dingen zijn ontstaan en waarom
  • Vb. joods-christelijke scheppingsverhalen
  • Verklaring voor ontstaan hemel/aarde/zee/onderscheid man-vrouw/..
  • Legitimatie waarom mens natuur mag bestuderen/manipuleren en gebruiken als goede rentmeester
• OOK waarom zo is en zo zal blijven  Barthes
  • = conservatieve kant mythisch denken
  • Verklaart cultuur tot natuur
  • Zelflegitimerend

• Culturele gebruiken worden ontdaan van tijdgebondenheid
• Verbergt mogelijkheid tot groei/verandering  wil eeuwigheid
• DAARDOOR gelijkenis met subjectieve mening & ideologie

• Vindt oorsprong in zelfde mythische verleden als onderwerpen
• Oorsprong mythe = mythisch

■ Mythische mens – Logos – tegenwoordig

• Voor mythische mens = werkelijkheid op elk moment afhankelijk van wil der goden
• Grieken: als 1^e moeite met mythen  gebruik louter voor esthetische waarde
• Logos (natuurfilosofie): 6^e e v.Chr  emancipatie uit mythe
• NU: niet meer als verklarend/normerend MAAR wel nog betekenis
  • Spiegel voorhouden/ogen openen/dingen uitdrukken die in wetenschappelijke taal niet gaan
  • Ook performatieve rol: realiteit tot stand + praktijken die moeilijk rationeel te begronden zijn ondersteunen
  • Verhalen = constitutief voor ontwikkeling eigen identiteit