Item gefilterd op datum: december 2012

- Coase-theorema:

- Duidelijke en afdwingbare eigendomsrechten

- Om externe effecten te internaliseren

- Verdeling van eigendomsrechten speelt geen rol voor efficiëntie van uiteindelijke oplossing

- Omwonenden eigenaar van water

- Bedrijf betaalt voor vervuiling

- Bedrijf eigenaar van water

- Omwonenden betalen voor proper water

- Dit is equivalent

- Voorbeeld:

- Fabriek eigenaar van water

- Wandelaars willen betalen voor propere rivier

- Figuur 12.2.: bereidheid tot betalen slachtoffers > verlies door verminderde productie, zo tot in EM

- Transactiekosten mogen niet te hoog zijn

- Quota’s om negatieve externe effecten in te perken

- Quota’s

- In vorm van maximale productie- of uitstootnormen

- Probleem: houden onvoldoende rekening met specifieke kenmerken bedrijf

- Beschouw Figuur volgende blz)

Uitstootnormen: quota’s

- B: maatschappelijke marginale baten om vervuiling terug te dringen

- Twee papierproducenten die L lozen

- MK1 curve: marginale kosten om vervuiling terug te dringen voor onderneming 1

- MK2 curve: marginale kosten om vervuiling terug te dringen voor onderneming 2

- Uitstootnorm door overheid vastgelegd: 7

- Totale maatschappelijke kost van emissiereductie:

- Oppervlakte LKF + LKG

- Reductiekosten minimaliseren

- Vereist efficiënte verdeling van inspanningen

- Indien bedrijf 1 reduceert tot Q1 en bedrijf 2 tot Q2

- Marginale reductiekost beide bedrijven = 3

- Dit is kostenefficiënt: doelstelling bereikt tegen zo laag mogelijke totale kost

- Indien beide bedrijven reduceren tot emissieniveau 7 (i.p.v. 6 en 8)

- Extra kosten bedrijf 1 voor extra reductie: lichtblauwe oppervlakte

- Uitgespaarde kosten bedrijf 2 voor extra vervuiling: lila oppervlakte

- lichtblauw > lila => doelstelling kan bereikt worden tegen lagere kosten

- Indien bedrijf 1 reduceert tot 8 en bedrijf 2 tot 6

- Geen totale kostenbesparing meer mogelijk

- Belangrijk:

- Inspanningen zo verdelen dat marginale reductiekosten voor alle bedrijven gelijk zijn

- Noodzakelijke voorwaarde voor kostenefficiëntie

- Equimarginaal kostenprincipe

- Differentiëring van normen

- Moeilijk in realiteit

- Vandaar vaal alle bedrijven zelfde reductienorm

- Betere alternatieven: volgende paragrafen

- Hoeveelheid lozing naar nul?

- Marginale kosten van terugdringen worden zeer groot

- Dit zijn ook reële kosten voor maatschappij

- Optimale hoeveelheid vervuiling:

- Q - (Q<L maar Q>O)

- Figuur 12.2.:

- Perfect concurrentiële markt voor papier

- AP: aanbodcurve

- AM: marginale maatschappelijke kostencurve

- AM boven Ap door negatieve externe effecten (vervuiling)

- Situatie bij vrije prijsvorming:

- Teveel vervuilende goederen

- Kost vervuiling: oppervlakte tussen curven AM en Ap

- Vervuiling aanvaardbaar zolang kost gecompenseerd door waarde geproduceerde goed

- Welvaartsverlies bij marktuitkomst: driehoek EMBEp

- Vrije prijsvorming leidt niet tot welvaarts- optimum

- Evenwicht uit vrije prijsvorming EP

- ‘marktfaling’

- Pareto-efficiënt punt EM: pM > pp en qM < qp

- Beschouw Figuur 12.3.:

- Geloosde hoeveelheid afvalstoffen L

- Maatschappelijke marginale kosten lozing

- Uitgedrukt door rechte BA

- Dit zijn externe kosten die leiden tot verschil tussen AM en AP

- Totale maatschappelijke kosten lozing bij vrije markt-uitkomst

- Oppervlakte OBAL

- Marginale kosten terugdringen vervuiling

- Uitgedrukt door LE

- Voorbeelden:

- Rinkelende gsm hindert medestudenten en docent

- Bijen van imker bestuiven bloemen

- Vervuilende productie schaadt milieu

- Externe effecten:

- Gedrag economische agenten rechtstreeks invloed op nut heeft andere economische agenten

- Geen compensaties betaald

- Kan negatief zijn: milieuvervuiling

- Kan positief zijn: bloemenparkje voor jezelf en buren

- Typisch aan externe effecten

- Geen betaling van compensatie via markt!!!

- Consumptie of productie veroorzaakt naast marginale baat of kost voor agent zelf ook elders in economie baten of kosten

- MMB: maatschappelijke marginale baat

- MB: private marginale baat

- MMK: maatschappelijke marginale kost

- MK: private marginale kost

- Noch volledig privaat, noch volledig publiek: minstens één kenmerk slechts in beperkte mate voldaan

- Uitsluitbaarheid

- Rivaliteit

- Voorbeelden: zwembaden, tunnels, parken, wegen, sportinfrastructuur, ...

- Gedeeltelijke uitsluiting d.m.v. tolgeld, inkomprijzen

- Congestie of overbelasting, vorm van rivaliteit

- In private bedrijven ook publieke goederen

- Voorbeeld: winkelcentrum met verwarming, parking, schoonmaken toiletten, …

Voorbeeld: landbouwer en zijn bijdrage voor dijk

Wat gaat de landbouwer doen?

- Twee vereenvoudigingen

- Anderen beslissen gezamenlijk

- Slechts twee keuzes: betalen of niet

- Groter getal is beter resultaat

- Voorkeurordening

- 4: anderen betalen, landbouwer niet, dijk komt er, landbouwer is vrijbuiter

- 3: anderen betalen, landbouwer ook, dijk komt er

- 2: anderen betalen niet, landbouwer ook niet, dijk komt er niet

- 1: anderen betalen niet, landbouwer wel, dijk komt er niet

- Dominante strategie: niet betalen

- Gevolg: situatie 2, er komt geen dijk

- Oplossing: overheidsinterventie (dwangmacht)

- Drie aandachtspunten:

- Bij herhaald spel geen dwangmacht nodig, vooral in kleine, niet-anonieme groepen

- Nadelen collectieve voorziening door overheid:

- Onmogelijkheid echte voorkeuren te reveleren

- ‘Social choice’, ‘public choice’ en ‘(new) political economy’: modelleren beslissingsproces en gedrag van politici en ambtenaren

- Collectieve voorziening niet noodzakelijk geproduceerd door overheidsondernemingen

- Kan ook door private ondernemingen

- Publieke goederen: elke eenheid kan tegelijk door elke consument geconsumeerd worden

- Waardering individu: individuele bereidheid tot betalen

- Maatschappelijke marginale betalingsbereidheid:

- Som individuele bereidheden tot betalen

- Grafisch: verticale som individuele vraagcurven (in plaats van horizontale sommatie, zoals bij een privaat goed)

- Voorbeeld: bescherming tegen overstromingen d.m.v. Dijk

- Twee individuen

- MBBL = €4 en MBBB = €3 voor 1ste centimeter

- Marginale maatschappelijke waardering = €7

- MBBL = €3 en MBBB = €2 voor 101ste centimeter

- Marginale maatschappelijke waardering = €5

- q*=2meter

- Hogere dijk: meer bescherming

- Maar: totale marginale baat < marginale kost

- Lagere dijk: minder bescherming

- Maar: totale marginale baat > marginale kost

- Algemeen: efficiënt niveau van voorziening moet voldoen aan Samuelsonregel:

- Publieke goederen:

- Geconsumeerde hoeveelheid dezelfde voor allen

- MBB kan verschillen

- Private goederen:

- Individuele MBB voor elke marktprijs

- Geconsumeerde hoeveelheid varieert per consument

- Vrijemarktsysteem:

- Private goederen: individuele voorkeuren

- Voorbeeld: brood kopen en betalen (vrije keuze)

- Zuiver publieke goederen:

- Kenmerken:

- Niet-uitsluitbaarheid

- Landsverdediging,rechtssysteem, dijk

- Niet-rivaliteit in consumptie

- Pareto-efficiëntie

- Niet mogelijk welvaart te verhogen van één individu, zonder dat die van ander individu erop achteruit gaat

- Vertrekpunt:

- Realiteit vaak niet zoals ideale situatie (Hoofdstuk 8)

- Door bestaan ‘marktfalingen’ meerbepaald publieke goederen en externe effecten

- Verbeteringen mogelijk via overheidsinterventie