Item gefilterd op datum: december 2012

• Op het eerste zicht lijkt filosoferen een gevaarlijke bezigheid omdat doordenken betekent dat je het bestaande overschrijdt: je vraagt je af waarom de dingen zo zijn zoals ze zijn ipv ze gewoon te aanvaarden à filosofen stellen de bestaande werkelijkheid kritisch en rationeel in vraag en komen zo bijna onvermijdelijk in botsing met de hoeders van de bestaande religieuze, politieke of sociale orde
• Filosoferen op persoonlijk praktisch niveau lijkt nutteloos omdat het je soms verhindert onlogisch of onetisch te handelen, of bepaalde materiële waarden voorrang te geven boven algemeen-menselijke en persoonlijke waarden, die moeilijk kwantitatief gemeten kunnen worden
• Filosofie is een onvermijdelijke, noodzakelijke bezigheid voor mensen die van nature nieuwsgierig zijn en willen weten hoe alles in elkaar zit à zonder filosofisch denken is de ontwikkeling van de menselijke vrijheid onmogelijk, omdat vrijheid zowel de vrije keuze inhoudt als de zo volledig mogelijke informatie à zowel voor het individu als de gemeenschap is de filosofie dus een van de belangrijkste middelen voor de ontplooiing van onze menselijke mogelijkheden

• Descriptieve filo: beschrijft het bestaande 1 normatieve filo: tracht het juiste denken en handelen te bepalen
• Descriptieve filosofie:
  1) het zijn (al wat is en bestaat)
  - ontologie (zijnsleer): oa het onderscheid tussen het zijn van een steen, een plant een dier of een mens +
  het onderscheid tussen zijn en worden
  - metafysica: de vraag naar de oorsprong van de zijn-den en naar een oerprincipe of God
  2) de mens
  - wijsgerige antropologie: wat is de mens?
  - cultuurfilosofie: de wisselwerking tussen mens, tijd en omgeving
  - sociale filosofie: de relatie tussen de mens en samenleving

Normatieve filosofie:
1) hoe kunnen we juist kennen?
- logica: de theorie van het juiste redeneren
- kennisleer: wat is de waarde van ons kennen?
2) hoe moeten we juist handelen?
- moraalfilosofie (ethiek)
3) hoe kunnen we de juiste zin van het leven vinden?

• Filosofie kan op verschillende manieren worden benadert à uitgaan van het mens- en maatschappijbeeld waarin we opgegroeid zijn en dat we tot nu toe altijd als vanzelfsprekend beschouwd hebben (elk mensbeeld geeft een bijna volledige en bevredigende verklaring van ons menselijk bestaan)
• Om vanuit dit vanzelfsprekende mensbeeld tot de filosofie te komen, moeten we door 3 fasen gaan:
  1) Het geleefde of geëxisteerde mensbeeld:
  -krijgen we van onze ouders en omgeving mee: wij doen dit en we laten het andere omdat we katholiek zijn en we leven volgens de waarden en verklaringen die ons milieu deelt, het is een vrij onbewust mensbeeld en tegelijkertijd bepaalt het heel ons denken en handelen van vroeg tot laat
  
  2) Het gesproken mensbeeld:
  -het onbewust geleefde mensbeeld wordt uitgesproken, waarin we de overgang van vieren van de kindertijd naar de jonge volwassenheid (vormsel, bar mitzvah,…). Hier spreken de kinderen zich bewust uit voor het mensbeeld van hun familie en milieu à ze kiezen dus nu zelf voor het mensbeeld waarin ze zijn opgegroeid
  
  3) Het besproken mensbeeld:
  - hier is er pas sprake van een filosofische benadering: de eigen en ook andere mensbeelden worden kritisch bekeken en hier gaat men dan ofwel het vroegere mensbeeld verwerpen of er deze keer zeer bewust en overtuigd opnieuw voor kiezen à het vereist dus een dieper inzicht in onszelf en onze omgeving en de moed om dit nieuwe inzicht ook in de praktijk om te zetten (vaak met zware offers)
  
  9 aan deze 3e fase kan men zien dat de studie van filosofie meer is dan opdoen van vrijblijvende kennis van een of andere wetenschapstak en vaak ingaat tegen de oppervlakkigheid die dat soort consequentie uit de weg gaat

• Ideologie = een samenhangend mensbeeld dat steun en zekerheid geeft, al dan niet bewust wordt opgedrongen en antwoorden geeft maar geen vragen laat stellen (een verstard mensbeeld dat gecontroleerd wordt door autoritaire en absolutie gezagsinstanties die geen tegenspraak dulden)
• Duidelijk onderscheid tussen ideologie en filosofie: ideologie helpt om traditionele zuilen in stand te houden en het is hieruit dat filosofie in een actief-pluralistische context een uitweg kan bieden

• De filosofische vragen kunnen zowel door de filosofie als door de godsdienst behandeld worden
  -het is de methode (de weg) om tot een antwoord te komen, die verschilt
• Filosofie: geen plaats voor een boven- of buitenmenselijke ervaring, waarin bepaalde waarheden aan de gelovigen worden meegedeeld en door hen worden aanvaard à filosofie beperkt zich tot een kritisch-rationele benadering van dezelfde problemen

• Filosofie en godsdienst zijn dus geen natuurlijke vijanden, alleen spreekt de godsdienst zich soms uit op terreinen waar de filosofie geen antwoord kan geven of tenminste de vraag openhoudt

• Filosofische vragen werden pas mogelijk en zinvol nadat mensen op een zeker niveau van materiële beschaving waren geraakt en ze dus niet hun hele actieve leven aan produceren van voedsel en bescherming tegen de natuur hoefden te besteden
• Zo ontstond er een kleine minderheidsgroep van bevoorrechte burgers die een deel van de vrijgekomen tijd aan verder onderzoek konden wijden in de handelssteden = groep van ‘vrijgestelden’ (priesters, priesteressen, dichters die in lange epische verhalen de mythen van de stam verder vertelden)
• Mythe = een als correct aanvaarde doch niet-gefundeerde voorstelling van zaken

• Er komt een punt in het sociale en historische groeiproces waarop deze mooie verhalen niet meer volstaan en de nieuwsgierigheid is gewekt à deze nieuwsgierigheid + groeiende ervaring (experimenten, reizen, contacten met andere culturen) = drijfveer van alle wetenschappelijk en filosofisch denken

• Beginperiode van westerse denken (6^e eeuw v. Chr.): alle vormen van denken worden door filo-sofen bedreven

- filo-sofen = vrienden van de sofia of wijsheid = mensen die in bloeiende handelssteden en havens van Klein-Azië (huidig Turkije) en later in de grote Griekse metropolen een antwoord zochten op een reeks vragen die tot dan toe door mythologie en godsdienst behandeld waren of die om praktische redenen opzij werden geschoven

• Filosofische vragen:

- waar komt de wereld vandaag en waaruit bestaat het heelal?
- bestaat er een absolute waarheid en hoe kunnen we die kennen?
- wat zijn de regels van het denken?
- wat noemen we goed en kwaad, en waarom?
- hoe bereiken we de beste vorm van het menselijk samenleven?
- wat is de zin van het leven?

- Overheid intervenieert vaak in aanbod van goederen

- Gezondheidszorg, onderwijs en cultuur

- Aanbod gesubsidieerd

- Soms productie in handen van overheid

- Voorbeeld: onderwijs

- Verdienstengoederen (merit goods): overheid steunt consumptie van deze goederen, want consumenten hechten er te weinig belang aan

- Overheid zet markt op om allocatie van schaarse milieugoederen te coördineren:

- Verhandelbare emissierechten

- Voorbeeld: Europese Emissiehandelsysteem (2005)

- Winstmaximerende vervuiler reduceert tot punt waar marginale reductiekost = marktprijs emissierecht

- Marktprijzen via belastingen corrigeren

- Tot maatschappelijk wenselijk niveau (Pigou)

- Pigouviaanse belastingen

- Heffingen die negatieve externe effecten moeten corrigeren

- Kostenefficiënte verdeling milieu-inspanningen

- Heffingen:

- Outputbelasting

- Belasting op vervuilende productiefactor zelf(beter)

- Kostenefficiënte verdeling milieu-inspanningen

- Vervuilers hebben twee opties

- Verder produceren en belasting betalen op volledige uitstoot

- Vervuiling terugdringen door te investeren in schone technologie

- Bedrijf i kiest reductie zodanig dat

- Beschouw Figuur 12.5.

- Milieuheffing t per eenheid

- Milieubelasting: rechthoek OtLT

- Optimaal niveau vervuiling blijkt OS

- Uiteindelijke kost optimale reductie

- Oppervlakte OtRL

- Te betalen milieuheffing (OtRS)

- Kost reductie (SRL)

- Ingekleurde oppervlakte: kostenbesparing t.o.v. L