Meisjes krijgen ongeveer 2 jaar eerder hun groeispurt, maar jongens worden groter. Deze lengtegroei ontstaat voornamelijk doordat de pijbeenderen groeien. De kraakbeencellen in de groeischijf delen zodat het pijpbeen groeit, totdat alle kraakbeencellen in botcellen verandert zijn. Groeihormonen, welke worden gemaakt in de hypofase, zorgen in de kinderjaren vooral voor de groei. Cellen met receptoren reageren hierop en maken groeifactoren. In de pubertijd zorgen geslachtshormonen voor de groei. Groeistoornissen kunnen het gevolg zijn van een tekort aan deze hormonen. Bij een mutatie delen de cellen dan niet.

Naast je lengte nemen ook je volume en gewicht toe. Hoe groter een organisme, hoe meer massa, des te groter de invloed van zwaartekracht. Bij een lichaam met factor x wordt het oppervlak x² en de massa x³ maal zo groot. Bij een groter volume is het warmteverlies door de huis per gewichtseenheid minder groot.

Groeispurt: De tijd in de pubertijd wanneer meisjes/jongens een paar jaar lang hevig groeien.

Groeischijf: De zone met kraakbeen onder de uiteinden van de pijpbeenderen.

Groeihormonen: Groeihormonen die in de kinderjaren zorgen voor de groei.

Hypofase: Een klier vlak onderaan de hersenen die veel verschillende hormonen maakt (H6+ H11).

Geslachtshormonen: Hormonen die in de pubertijd zorgen voor de groei.

Groeifactoren: Kleine eiwitmoleculen die cellen stimuleren/verhinderen te delen.

Groei en ontwikkeling, maar ook verouderingskenmerken, hangen ten dele af van de samenstelling van het voedsel. Eiwitten en andere bouwstoffen zijn o.a. nodig voor de opbouw van cellen, en vitaminen zijn vaak bestanddelen van enzymen en nodig voor de celprocessen. Vitaminen A, C en E zijn in staat om schadelijke stoffen in cellen te binden om veroudering te remmen. Lichaamscellen delen niet eindeloos; het telomeer is een soort teller die bijhoudt hoe vaak een cel gedeeld heeft en zorgt dat het stopt met delen, anders zou de rest van het DNA beschadigen. Alleen als een cel telomerase beschikt kan het vaker delen. Als de cellen niet meer delen, zetten ze nog wel stoffen om.

Als een cel ernstig beschadigt is treedt celdood op.
Verouderingskenmerken: Kenmerken van verouderen; rimpels, grijze haren, stijfheid.
Telomeer: Het laatste stuk van elke DNA-keten, geeft de grens aan van het
aantal delingen van de meeste lichaamscellen.
Telomerase: Een enzym dat het telomeer langer maakt.
Celdood: Afsterven van cellen.

Indien je een criticus bent, kan je dus moeilijk goed doen want ofwel maak je reclame voor het ene ofwel voor het andere. Kritiek wordt ook meer besproken dan het boek of de film zelf. We leven in een aandachtseconomie waar zeer veel informatie beschikbaar is via het internet maar weinig aandacht om alles of iets te volgen. Indien een boekenprogramma het bijvoorbeeld wil maken op TV heeft men kijkcijfers nodig. Hiervoor kan je bijvoorbeeld een BV uitnodigen die als model dient. Er is echter zeer weinig kritiek te vinden over tv programma’s. Men maakt alle programma’s zeer luchtig maar daarom ook oppervlakkig.

Door de opkomst van de sociale media valt de gedeelde kennis weg. We zijn niet meer enkel gefocust op de cultuurgeschiedenis maar komen via diverse kanalen in contact met massa’s informatie. Ook is het daarom moeilijk voor jongeren om naar culturele activiteiten te gaan, want ze ontbreken aan voorkennis. Via blogs, facebook en andere sociale media wil men jongeren naar culturele voorstellingen krijgen en hierdoor ook het proces van kritiek terug op gang te brengen . Zo kan een persoon bijvoorbeeld door een filmpje op Youtube al wereldberoemd worden. Maar is dit wel ok? Vroeger werd je beroemd via diverse optredens en dan bracht je maar een cd uit. Toen had je dus eerst geld en toen werd je pas bekend. Nu koopt niemand nog cd’s en krijgen de makers dus minders geld. Facebook creëert wel communicaties maar theater en opera hebben hier hun ingang nog niet gevonden.

Literaire kritiek heeft echter een grote stijging gekend door de sociale media bv fora en blogs om over boeken te praten en films te recenseren.

Zie vraag 17 + Rol media en kritiek + Focus op kunstkritiek binnen het onderwijs en eigen opdracht. Een kritische competente lezer is bij het ideaalbeeld een lezer die het belangrijk vindt om geregeld literatuur te lezen, vanuit persoonlijke behoeften die sociaal ingebed zijn. Wie literatuur leest, moet daar vrije tijd en energie in steken. De behoeften van een lezer zijn afhankelijk van de omstandigheden die voortdurend in ontwikkeling en onderhevig zijn aan sociale interactie. Deze interactie kan vorm krijgen in gesprekken met vrienden en kennissen maar ook in lezen van kritieken. Je gaat kunst ervaren en hier daarna over reflecteren via kritiek. Je vergelijkt je eigen perspectief met het kritisch perspectief en maakt een reflectie over de rol van kritiek en de media.

Kritiek vervult de rol als go-between tussen kunst en publiek. Je leest kritiek vaak omdat je geen tijd hebt om zelf naar een toneelstuk te gaan en praat hier daarna over met vrienden. Je komt hiervoor samen op een agora (of plein), dat vandaag de dag vaak vervangen is door het internet of de radio. Hier ga je dan discussiëren. Kritiek is bemiddelen tussen gespecialiseerde voorzieningen en publiek (dus ook het onderwijs). Critici evalueren kunst en sturen je dan in een bepaalde richting. Kunst wordt bij leerlingen gemaakt als een spontane keuze, maar wordt via het onderwijs beïnvloedt door kritieken die binnen die context worden besproken. Leerlingen gaan reflecteren over hun lifestyles en vormen van kunst waaraan ze deelneem bv de verplichte tonelen.

Het probleem met kunstkritiek in het onderwijs is dat de leerling centraal staat en zijn eigen mening kan zeggen maar je zou de leerling moeten gaan zien als een kenner en de leerling zelf laten bepalen welk boek hij wil lezen. Toen ik zelf bezig was met de opdracht heb ik gemerkt dat kritiek heel je visie op een film kan veranderen. Vroeger zag je alleen het oppervlakkige verhaal, terwijl je door andere visies en perspectieven van mensen een heel ander beeld van de film kan krijgen bv meer technisch, meer achtergrond, …