■ inquisitie

« Tegen Waldenzen & Katharen/Albigenzen (Zuid-Frankrijk)

« Val van Montségur (niet-inneembare bolwerk Katharen, 1244)

« Dominicanen + franciscanen met inquisitie belast

« Onder rechtstreeks toezicht paus

« DOEL: waken over geloofseenheid

« Ondersteund door wereldlijke macht die instond voor uitvoering straffen

« Strijd tegen Katharen  niet louter religieus

• Door val Katharensteden
• Franse koning ook Zuid-Westen van Frankrijk
• Onafhankelijke Occitaanse cultuur onderspit delven

■ 711

« Al-Andalus (Iberisch schiereiland) door veroverd door generaal Tarik ibn Ziyad

« moslims trekken tot over de Pyreneeën

« (joods)-islamitische bloeiperiode

■ 1100 – 1300

« Córdoba, Sevilla en Granada  rijkste & cultureel hoogst ontwikkeld

« periodes verdraagzaamheid wisselen periodes van intolerantie

« vreedzame samenleving + uitwisseling van ideeën

« MAAR

• 1148: Cordoba veroverd door Almohaden (fanatieke moslimgroep N-Af)
• Joden/christenen  bekeren of verlaten
• Joodse geleerde Maimonides vlucht naar Egypte/islamitische filosoof Ibn Roesjd (Averroës) verbannen
• Moslimheerschappij  interne moeilijkheden + externe druk uit Europa

« Reconquista (vanaf 11^e E)

• 1085: Toledo heroverd door Alfons VI
• 1212: slag bij Uqab = zware nederlaag Iberische islam
• 1236: verovering Cordoba
• 1248: verovering Sevilla
• Alleen Granada = moslimgebied MAAR schatplichtig aan koning Castilië
• 1421: pausen roepen op tot kruistochten
• 1482: begin veldtocht tegen Granada

« Ferdinand II van Aragón & Isabella I van Castilië

• 2/1/1492: krijgen sleutels Granada
• Breken belofte van godsdienstvrijheid voor moslims/joden
• 1502: verbod op islam
• Velen laten zich dopen  ‘Moriscos’ (~moor)
• MAAR

• Beschouwd als staatsgevaarlijk
• Politieke macht wou religieuze eenheid
• Katholieke kerk veroordeeld joden/moslims fel
• Filips II + inquisitie  vervolgen + ombrengen
• 1609 – 1614: definitieve uitdrijving door Filips II

■ 2^e helft 20^e E

« Actieve immigratiepolitiek van W-Europese landen (1961-begin ’70)

« Turken/Marokkanen als goedkope krachten voor de mijnen

« MAAR velen permanent gevestigd

« Na de migratiestop (1974)  immigratie niet stilgevallen

« NU: +- 4 % bevolking moslim

« Meesten leven geconcentreerd in steden

« Laatste jaren debat over plaats islam in Europa meer polariserend dan constructief

‘Europese identiteit’ = godsdienstvrijheid + scheiding kerk & staat + tolerantie

MAAR Europese geschiedenis= opeenvolging van pogingen om

levensbeschouwelijk pluralisme te vermijden

■ sinds 135 n.C.

« opstand Simon Bar Kochba neergeslagen door Romeinen

« joodse gemeenschappen leven in diaspora

« eerst rond Middellandse Zee/ later Oost- en West-Europa

« 2 grote groepen ontstaan

- Sefardische (Spaanse en Portugese)

- Asjkenazische (West-, Midden- en Oost-Europa)

■ 11^e – 12^e E

« Spanje: half miljoen joden (veel geleerden)

« goede contacten joden/moslims/soms christenen

« verandert als katholieke vorsten gebieden willen veroveren

■ 13^e – 15^e E

« pesterijen en vervolgingen

« 4^e Lateraans concilie (1215): gele lap + punthoed dragen

« krijgen schuld van de pest

« uit angst voor inquisitie à dopen

« 1492: Ferdinand II van Aragon & Isabella I van Castilië à verdrijvingsedict

• Einde aan 3 eeuwen poging tot convivencia
• Keuze: vluchten of dopen
• Nieuwe bekeerden = marranen (‘varken’)
• Inquisitie verplichtte soms om op straat varkensvlees te eten à als bewijs

■ 1648

« ME: Asjkenazische joden van Duitsland naar Polen

« gewelddadige Kozakkenopstand (nomadenstam uit Oekraïne olv Bogdan

Chmielnicki) tegen Poolse adel/landeigenaars/joden

■ 2^e helft 19^e E

« tsaristisch geïnspireerde pogroms en razzia’s

■ Holocaust

« heel wat joden weg uit Europa à maar nog groot deel in diaspora

« 1948: oprichting Israël