Onderscheid tussen bijna uitsluitend agrarische vroege ME en geürbaniseerde en gecommercialiseerde late ME, met de X – XI als omslagperiode (‘volle ME)

Kiezen voor overgangen en processen van diepgaande verandering waarbij alle aspecten van de samenleving erdoor worden beïnvloed.

• Drie pijlers

1. antieke traditie
2. joods – christelijke traditie
3. Germaanse traditie

• Grondslagen: vinden oorsprong in de ME

- Urbanisatie en staatsvorming

- Koningsschap en parlement: nieuwe invulling van de functie en de verhouding tot andere machten

- Handelskapitalisme en bankwezen

- Religie en geweten: hangt sterk samen met christendom en heeft een verrijkende invloed (cf. schuldcultuur in

christenheid – schaamtecultuur in Japan)

- Universiteiten en rationeel – empirisch denken

- Taalgebieden: ontwikkeling volkstalen

- Literatuur: ontstaan nieuwe genres

Jacob Burkhardts

- “Die Kultur der Renaissance in Italien”

- Historische mythe dat enkele generaties Italiaanse intellectuelen en kunstenaars Europa dmv een heuse culturele revolutie hadden bevrijd uit de beknellende middeleeuwse samenleving

Johan Huizinga

- “Herfsttij der Middeleeuwen”

- Vond tal van ‘typisch middeleeuwse’ cultuuruitingen in de XV