- Verzwakking en verdwijning van het gecentraliseerde imperiale Romeinse staatsverband met een daaraan ondergeschikt systeem van productie en distributie

- Migratie en sedentarisatie van statenloze samenlevingen met een hoofdzakelijk lokale zelfvoorziening in de direct daaropvolgende eeuwen

- Vergroting van de landbouwproductie in het kader van lokale heerschappijen waardoor op lange termijn bevolkingsgroei en sedentarisatie mogelijk werden

- Diepgaande commercialisering en expansie van de economie, die de vorming van dynastieke staten ondersteunt

- Ontwikkeling van een nieuwe spiritualiteit bij de massa van gelovigen

- Grootscheepse verschriftelijking van openbare en private communicatie in de diverse volkstalen

Beginperioden

- Islam en Europa (> Pirenne)

- Karel de Grote

- “Late Antiquity”: 400 – 600 = extra periode

Een nieuwe tijd?

- Ontdekkingen? Columbus is slechts 1 van de vele ontdekkingsreizigers en de expansiedrang was al langer bezig

- Reformatie? kon ook vroeger of later gebeurd zijn en is dus een relatief gegeven

ME tot:

- Twaalfde eeuw?

- Achttiende eeuw?

Begindata

- 410: plundering van Rome door de visigoot Alarik

- 476: val WRR à verovering door generaal Odoavakar die rex gentium wordt

- 481: Clovis wordt koning van de Franken

Einddata

- Ca. 1450: boekddrukkunst

- 1453: val Constantinopel

- 1492: Columbus ontdekt Amerika

- 1517: Luther

- Noord- en Midden – Italië: hoog ontwikkelde stedelijke samenleving

- Scandinavië, Centraal- en Oost – Europa: primitieve landbouwers en nomaden

= ‘die Ungleichzeitigkeit des Gleichzeitigen’ = het naast elkaar bestaan op hetzelfde moment van samenlevingen op verschillende ontwikkelingsniveaus

>>> interactie zorgt voor dynamiek !