Renaissance

= ‘wedergeboorte’: herleving van antieke ideeën en idealen, hernieuwde studie van antieke teksten, teruggrijpen naar klassieke vormentaal in beeldende kunst en architectuur

Humanisme

= filologische operatie die meer antieke teksten wilde boven water krijgen en zo oorspronkelijk mogelijke versies van teksten opstellen

= meer op de mens gericht intellectueel zoeken + grotere aandacht voor het menselijke individu en zijn intenties en emoties

Reformatie

Protestanten laten ME terzijde om nadruk te leggen op alle goede dingen die de Reformatie bracht en om de humanistische idealen verder uit te werken.

XIX

- Mode om opnieuw in de gotische stijl te bouwen (neo – gotiek)

- Romantiek: teruggrijpen naar middeleeuwse verhalen als reactie op het rationalisme van de Verlichting en de Franse revolutionairen

- Algemene ophemeling van de ME : stabiel, geen sociale impasse, heroïek van de ridders

XX en XXI

Hedendaagse bestsellers (boeken en films) brengen de ME naar boven en zo onze beeldvorming van de ME aanpassen of zelfs bepalen.

Bv: “In the Name of the Rose”

“Montaillou”

> oprichting Latijnse scholen en athenea voor middelbaar onderwijs, waarvan het hoofdbestanddeel bestond uit de studie van de klassieke talen

Middeleeuwen = duister: tegenstelling met de perioden ervoor en erna, die zoveel glansrijker zouden zijn geweest. De term kreeg een negatieve gevoelswaarde en was niets anders dan een betreurenswaardige en oninteressante periode van verval tussen de Oudheid en de nieuwe glorietijd van het Humanisme.

De Middeleeuwen zijn ook duister omwille van de bronnensituatie: kennis van de ME berust op zeer fragmentaire gegevens.

Petrarca

- Beschrijft ME als ‘periode van de nevelen’ (tenebrae)

- Later: media tempestas (stormachtige tijd), media aetas, media tempora (tussentijd)

Du Cange

Gaf de uitdrukking ‘medium aevum’ officiële status in zijn “Glossarium”

Cellarius

“Historia Medii Aevi” à geschiedkundig werk uit 1688 die de tijd bestreek van keizer Constantijn de Grote tot de val van Constantinopel

Besluit

Begrip ‘Middeleeuwen’ is een constructie van Humanistische geleerden, die hun bewondering voor de hoogtepunten van de antieke cultuur tot uiting brachten.