- Identificatie van problemen van peasant farming is voornaamste oorzaak van agrarische crisis ondersteunt Brenner : vasthoudendheid van peasants aan landbouwgrond is rem op economische ontwikkeling

- ondermijnd door transfer van land in West- Europa van peasants naar sociaal
gepriviligieerde groepen

- Waarom worden peasants in Europa onteigend?

- Waarom leidde herorganisatie niet tot algemene verbetering?

- West-Europa : 16^de E bezit (vaak erfelijk) werd verpacht tegen een vaste som

- Snelle groei van bevolking voor 1600 -> verdeling van pachtgrond door erfenis

- fragiele economie die gevoeling is voor crisis

- inkomens dalen, uitgaven stijgen door inflatie

- cash reserves aanspreken

- dieren verkopen

- lenen

- overbelasting

- Ritme van onteigening volgde voedselcrisis (gelijktijdig)

- Regering stelde geen regeling op voor privé-land en deed weinig om schuldenlast van
peasants te voorkomen

- Fr : dorpen : collectieve verantwoordelijkheid voor belastingen

- vanaf 1660 in handen van intendanten

- stabilisering van eigendom leidt tot daling gemene grond

- Sp : alle peasant gemeenschap toegang tot gemene grond

- verkocht onder financiële druk

- 1590 : bleven verschuldigd met betaling

- grond naar schuldeisers

- W-Dui : staat beschermde peasants

- meest veerkrachtige gemeenschap in Europa

-verhouding middelgrote-grote peasants is stabiel va 1600-1700

- aantal bijna landlozen daalt itt rest van Europa

- overdracht van land ging niet via de markt, maar door vererving

- stabiliteit door grotere bureaucratie en kleinere patrimoniale staten die peasants beschermt

- 30-jarige oorlog : vaste pacht

- afschrijven achterstallige schuld tijdens herstelperiode en interventie in land-en
kredietmarkt

- Verzwakking van adel door overwinning landheren

- hoge belastingen

- onteingeing door stedelijke commerciële klasse en professionele klasse

- sociale prestige

- oude bourgeoisie

- Stedelijke elite zag zichzelf als oligarchisch

- proces van sociale uitsluiting vooral in Dui, Fr, It, Sp en steden in Ndl’en

- In bijna elke W-Europees land had de bevolkingsgroei van 1500 agrarische crisis als gevolg

- daling van opbrengst en winst

- 1^ste blangrijke crisis : 1590 – 1650

- groeiende markt en inflatie van landbouwprijzen

- Centraal Spanje : misoogst en pest

- Noord Italië : voedselcrisis en pest 1630-31 leidden tot een
ineenstorting van de opbrengst en duurde tot 1660

- Frankrijk : daling van de graanproductie

- Duitsland : bevolkingsdaling en daling in landbouwproductie door 30-
jarige oorlog en nasleep

- 2^de periode van crisi na 1660

- dalende markt en prijzen

- grootste impact in W- en Z-Frankrijk en Nederlanden

- stijgende bevolking -> stijging relatieve graanprijs

- boeren verhogen opbrengst door ongecultiveerd land in cultuur
te brengen

- verminderde agrarische productie omdat beste grond al
gecultiveerd was

- geen braakland meer (enige manier om grond
vruchtbaarder te maken)

=> = verklaring voor 1^ste crisi

- Weinig bewijs voor Malthusiaanse crisis in 16^e E

- stijgende prijzen en dalende lonen -> daling arbeidsproductiviteit, maar geen daling
in landproductiviteit in de decennia voor de crisis

- Geen daling in gemiddelede Europese opbrengs

- Indien landbouwgrond nit daalde voor/tijdens crisis, wat verklaart dan productievermindering?

- bevolkingsdaling veroorzaakt een klassiek Malthusiaans antwoord

- verlaten van marginale gronden + conversie van graan naar andere producten

- daling opbrengst bij kleinere boeren die een massale productie leverden

- Omschakeling graan naar vee compenseerde daling niet

- Noord –Italië : daling graan -> daling wijn en olijven

- Spanje : daling graan -> daling schapen

- grootste belemmering voor grondherverdeling was lage prijs voor vee door
ineenstorting stedelijke economie

- Belangrijkste antwoord was overgang van tarwe naar rogge, gerst en maïs

- minder arbeid en groeide beter op arme gronden

- Crisis in peasant landbouw is veroorzaakt door voedsel-en mortaliteitscrisi

- Epidemies doden productieve werkers

- daling arbeidskracht

- verarming peasants

- onteigening

- hoge huur

- toename van belastingen

- Castilië en Frankrijk is er een verband tussen belastingstoename en daling in
landbouweconomie

- Stijging van belastingen ook in 2^de cyclus van crisis

- grootste impact in Z-Frankrijk en Ndl’en

- Europese depressie in graanprijzen gekoppeld aan recessie in fabriekswezen en
handelseconomie vanaf 1660

- Languedoc daling wolindustrie

- Ndl’en : belasstingsstijging voor Frans-Staatse oorlog

- Z-Frankrijk belastingsstijging door overschakeling op pachters

- daling wijn en graan

- armoede van boeren

=> Belasting is goede graadmeter voor agrarische crisis in de 17^de eeuw

- Engeland geen agrarische crisis

- Verwezenlijkingen van landbouwsector in 17^e E zijn niet impressionant

- Twee economieën verbeterden hun landbouw

- Nederlanden en Engeland

- sociale interactie tss staat, landheren en peasants

- itt tot landen met absolutistische regimes

- peasants : hoge belastingen, maar land wordt wel beschermd
door de staat

- Volhouden van peasants hield cyclus van stagnatie in stand

- te kleine boerderijen, niet genoeg kapitaal en conservatief
beheer

- Engeland : staat vergemakkelijkt onteigening van eigendomsrechten :
ontstaan van landbouwkapitalisme

- samensmelting van verschillende kleine boerderijen tot 1 grote

- Drie vragen :

- Waarom ondervonden zoveel W-Europese regio’s landbouwproblemen in 17^e E?

- Het best te verklaren door peasants?

- Waarom verbetering in landbouw enkel in Lage landen en Engeland?

- Agrarische sector -> grootste in Europese economie

- W en Mid Zee-Europa : land bewerkt door vrije boeren

- Ook boeren die arbeid huurden -> productie voor de markt

- Oost-Europa : meeste boeren : horigen die ‘huur’ betaalden : arbeid op het domen

=> Agrarische systemen in West-en Oost-Europa compleet verschillend