• Rechten: iets is een recht = zeggen dat er terecht mag op aangedrongen worden. Rechten genereren verplichtingen bij anderen. Men kan positieve (rechten die opgenomen zijn in wetten of conventies) en morele (niet zo) rechten onderscheiden.
• Natuurrechten: zij vormen een subcategorie bij de morele rechten. Ze zijn prelegaal (iedereen heeft deze rechten) en presociaal (ze gaan vooraf aan het bestaan van sociale en politieke structuren) vb. mensenrechten.

Ze worden meestal omschreven in termen van de volgende drie kenmerken:

• Ze zijn universeel (gelden voor iedereen)
• Ze zijn onvervreemdbaar (ze kunnen niet weggenomen worden)
• Ze zijn van doorslaggevende aard (ze wegen zwaarder door dan eender welke andere overweging)

De rechten waarover de libertairen het hebben zijn in de eerste plaats de rechten die individuen moet beschermen tegen de belangen van grote aantallen anderen. Dit centrale uitgangspunt (dat de natuurrechten moeten beschermd worden) heeft niets te maken met een berekening van de voor – en nadelen van het respecteren van die rechten, of met het egaliseren van de verdeling van baten en lasten in de samenleving, maar uitsluitend met ‘entitlements’. Op basis hiervan construeert Nozick zijn rechtvaardigheidstheorie met als uitgangspunt: de overtuiging dat er bepaalde dingen zijn die men niet behoort te doen ten aanzien van anderen, hoe groot ook de voordelen zouden zijn indien men het wel zou doen. De rechtvaardiging van dit uitgangspunt: een absoluut zelfbeschikkingsrecht.

Nozick ↔ Rawls

Nozick heeft het boek Anarchy, State and Utopia gepubliceerd als antwoord/kritiek op het boek A theory of justice. Maar op sommige vlakken vertonen deze twee boeken gelijkenissen:

• Het is allebei een fundamenteel individualistische benadering
• Beiden zijn sterk beïnvloed door het verlichtingsdenken
• Bij allebei speelt het concept ‘toestemming’ een centrale rol.

Tegen het utilitarisme werd opgeworpen dat het geen onderscheid maakt tussen ‘persoonlijke’ en ‘externe’ preferenties. Nochtans heeft het eerste betrekking op het eigen leven en het tweede heeft betrekking op het leven van anderen. Door niet te differentiëren tussen persoonlijke en externe preferenties kan het utilitarisme grote bemoeizucht legitimeren met het leven van anderen.

Evenmin weet het utilitarisme de betekenis van individuele rechten, als hinderpalen tegen inbreuken op de belangen van de enen ten voordele van die van de anderen, een juiste plaats toe te kennen. Dit probleem van de rechten stelt zich scherp in het utilitarisme. Op één of andere manier benadert die theorie de maatschappelijke totaliteit als één groot individu in functie waarvan de echte individuen hun handelen moeten richten.

Morele monstruositeit: kleine groep onschuldigen boeten voor grote groep schuldigen - welzijn maximaliseren.

De utilitaristische calculus is toekomstgericht. Maar het behoort tot de fundamentele kenmerken van ‘de toekomst’ dat zij onzeker is. Toekomstgericht handelen, is handelen op grond van waarschijnlijkheden. Daardoor stelt zich een probleem: kan men berekenen wat de numerieke waarschijnlijkheid is dat een handeling een welbepaald gevolg zal hebben?

Daarom gaat men een onderscheid maken tussen subjectieve en objectieve waarschijnlijkheden:

• De Bayesiaanse interpretatie gaat ervan uit dat subjectieve waarschijnlijkheden afhankelijk zijn van het overtuigingssysteem dat iemand aankleeft en opdat zij rationeel zouden zijn volstaat het dat zij consistent zijn met dat geloofssysteem.
• Tegenover deze interpretatie staat een objectivistische die waarschijnlijkheden definieert aan de frequentie van een gebeurtenis relatief aan een verzameling mogelijke gebeurtenissen.

Zowel in de standaardeconomische theorie als in het utilitarisme opteert men voor de subjectivistische interpretatie van waarschijnlijkheden. Maar opnieuw stellen zich de problemen dat overtuigingen foutief of adaptief kunnen zijn. Een bijkomend probleem is dat actoren tijdpreferenties hebben. Men verstaat daaronder de tendens om het gewicht van preferenties die in de toekomst moeten worden bevredigd te onderschatten.