• De cartesiaanse antropologie is dualistisch.
• Ze bekijkt de mens als lichaam, die als machine dient, met een ziel erin.
• ze bestaat dus uit 2 substanties die van nature niets gemeen hebben.
• Bij Platoons dualisme => ook een scheiding lichaam-ziel waarbij de ziel zou het lichaam sturen. Ziel is wagenmenner die lichaam (de paarden) aanstuurt.
  Maar hoe kan men dan gevoelens als pijn, honger, dorst,… begrijpen?
  => Er is een nauwere eenheid tussen ziel en lichaam bij Descartes dan dat de ziel gewoon het lichaam zou sturen. Hoe de samenwerking tussen ziel en lichaam kan begrijpen ziet Descartes niet onmiddellijk in.
• !Het dualisme steunt niet op het misprijzen van het lichamelijke zoals men bij Plato bijvoorbeeld aantreft!
• Opmerking: Men is de voetnoten van Descartes over het dualisme snel vergeten en in de moderne westerste cultuur overal dualismen gaan invoeren!
• Natuur – Cultuur, Materie – Geest, Object – Subject,…
  Dit was voor Descartes slechts een methodisch devies, geen werkelijkheid.
• Door scheiding tussen mens en het andere
• objectieve wetenschap + technologische vooruitgang mogelijk!
• natuur wordt geïnstrumentaliseerd

• Hoe brengen we deze twee conclusies van het ik en de wereld samen?
• (= problème du pont, het overbruggingsprobleem)
• => Via God. Hij gaat God bewijzen.
• 1. Het a-posterioribewijs: Wanneer ik beseft dat ik twijfelt, betekent dit dat ik ook weet heeft van zijn onvolkomenheid. Dit is slechts mogelijk als ik me kan vergelijken met het idee van een volmaakt wezen! Hoe kan je dit idee nu gekregen hebben? Dit idee kan alleen maar in ons gelegd zijn door een perfect wezen dat werkelijk bestaat. Dat perfect wezen noemen wij God.
• 2. Het a-prioribewijs: Er moet een volmaakt wezen bestaan en moest dit een onvolmaakte eigenschap hebben dan bestaat er ander waarbij die eigenschap wel volmaakt is en moest dat dan weer een onvolmaakte eigenschap hebben, dan bestaat er nog wel een wezen waarbij die onvolmaakte eigenschap wel volmaakt is enzovoorts enzovoorts… Dit volmaakt wezen is in zijn ogen God. God kan dus geen mal-ingenie zijn want dan zou hij onvolmaakt zijn. We kunnen dus vertrouwen op ons redeneren aangezien die mal-ingenie wegvalt.
• PROBLEEM: Godsbewijs wordt onmiddellijk afgekraakt!
• Godsbewijzen zijn ook redeneringen en daarvan hebben wij slechts zekerheid omdat God bestaat en hij ons niet in dwalingen zal leiden.
• => Men moet God dus veronderstellen in de bewijzen van Descartes om zijn bestaan te kunnen bewijzen. Zijn bestaan is dus nog niet echt bewezen!
• Gevolg: Hoe kunnen we ik en wereld nog samenbrengen als God niet bestaat?

• ( existentiële twijfel v Sartre = twijfelen aan zin van het bestaan en aan eigen identiteit) Er is geen existentiële twijfel bij onafhankelijke denkers. Ze stellen: Laat ons eens starten met aan ALLES te twijfelen!
• Vb1. Emmer met water: stok er in steken => ze lijkt gebroken, dat is toch wat je ziet, maar ze is het niet!
• ZINTUIGEN kunnen ons BEDRIEGEN.
• + we kunnen ons zaken inbeelden (die zaken zijn dus onzeker)
• + er is misschien een slechte geest is die ons verstand bedriegt….
  • Descartes komt door aan alles te twijfelen tot de volgende conclusies:

1. ding waar je niet aan kan twijfelen is dat je aan het twijfelen bent.

• cogito ergo sum (= notie van het ik/subject)
  • ‘ik’ wist langs deze weg dat het een substantie is, iets autonoom, dat volstrekt op zichzelf bestaat en niet anders nodig heeft om te bestaan.
  • (Strikt genomen is alleen God een substantie. Daarom zal Descartes substantie in afleidende zin gebruiken: het ik is een substantie als het van niets anders dan God afhangt.)
  • dit is een idee claire en distinct (klaar & duidelijk) en dat is het soort inzichten dat we moeten zoeken.

2. de uitgebreidheid

• => ontstaat wanneer hij met was van kaars aan het spelen is en ziet wat voor mogelijke vormen hij allemaal kan maken.
  Ergens is er dus tastbare substantie (notie van de wereld/objecten)

• * Nieuwe filosofen studeren niet aan de universiteit. Descartes studeert bij de Jezuïeten, maar vindt dat hoewel hij studeert “niets leert”! Dus hij loopt weg en loopt rond waar het hem uitkomt.
• => Ontstaan van onafhankelijke denkers die helemaal op nieuw beginnen en opzoek gaan naar een nieuwe start in de kennis, waar men ook nu opnieuw weer waarheid wil vinden die absoluut zeker en onbetwistbaar is.
  Descartes apprecieert bijv. alleen de mathematische kennis en NIET wat in de bijbel staat. Dit denken ontstaat door religieuze breuk van Luther & Calvijn.