Ontstaan van kostencalculatie komt enerzijds voort uit de onmogelijkheid de algemene boekhouding af te sluiten zonder het berekenen van de kostprijs van geproduceerde goederen en diensten, anderzijds uit de behoefte intern over meer gedetailleerde kosteninformatie te beschikken om ze te kunnen beheersen.

1.1 Onmogelijkheid algemene boekhouding af te sluiten

Binnen de jaarrekening zijn er een aantal rubrieken waarvoor kostprijscalculatie noodzakelijk is nl. balans, actief, rubrieken voorraden, GP, GIB, BIU, bijproducten en afval.

Aangezien deze geen prijs hebben op de aankoopmarkt, moeten ze gewaardeerd worden aan “vervaardigingsprijs” (= som van alle kosten die men heeft moeten maken om een goed of dienst te produceren vermeerderd met een deel van de beheerskosten).

Resultaat van het jaar

Binnen de algemene boekhouding eist men dat enerzijds een overzicht gegeven wordt van alle gedurende het boekjaar gemaakte kosten, onderverdeeld naar soort en anderzijds een overzicht van alle gerealiseerde opbrengsten naar soort.
Som van de opbrengsten – som van de kosten = resultaat van het jaar

1.2 Noodzakelijkheid van interne informatie

Een andere oorzaak van kostencalculatie ontstaat uit interne behoefte. Men wenst een onderneming zo goed mogelijk te leiden en dit vergt een inzicht in enerzijds opbrengst per product en anderzijds kostprijs per product.

Moeilijk om te zetten in praktijk en dus gebeurt voorraadwaardering en winstbepaling zelden op basis van kostprijs inclusief rente.

STANDPUNTEN TEGEN DE INCORPORATIE VAN DE RENTEKOSTEN IN DE KOSTPRIJS

1) De financiële kosten zijn structuurgebonden en tegenover het productieproces als constant te beschouwen

2) De FK worden niet uitsluitend veroorzaakt door het productieproces

3) Voor de FK zou geen rationele basis tot uitsplitsing bestaan

4) De kost van EV zou heel moeilijk te bepalen zijn

5) Operationeel gelijke bedrijven kunnen na incorporatie op de rentekosten een verschillende kostenstructuur krijgen enkel en alleen omdat de vermogensstructuur afwijkt

ARGUMENTEN VOOR DE INCORPORATIE

1) De rentekost is een vergoeding voor het vermogen en net zo goed een productiekost.

2) Kan misleidend zijn bij make or buy beslissingen wanneer potentiële leverancier kostprijs stelt met rente erin verwerkt en jij de kostprijs bekijkt zonder incorporatie van rente

3) Als een cost-plus-pricingsysteem wordt gebruikt, kan bij incorporatie van alle producten eenzelfde opslagpercentage worden gebruikt.

4) Om tot een resultaatsbeoordeling over het aanhouden van voorraden te komen, is het noodzakelijk alle kosten (incl. rentekost) t.o.v. de opbrengsten te plaatsen

Het gebeurt dat productieve middelen nog na volledige afschrijving in productieproces ingeschakeld worden. Deze zouden verder moeten afgeschreven worden WANT :

• Behoorlijke kostprijsvergelijking en –beoordeling is enkel mogelijk indien alle kostprijsfactoren in de kostprijs worden opgenomen
• Het stopzetten van de afschrijving en dan opnieuw boeken bij nieuwe machine zal grote kostprijsschommelingen veroorzaken
• Het verder afschrijven laat toe een betere kostprijsbeoordeling te doen bij het aanschaffen van nieuwe productiemiddelen.
• De juiste schatting van de bruikbaarheidduur soms moeilijk waardoor men productiemiddelen soms vroeger buiten gebruik moet stellen

Hier uit ontstane deel kan gecompenseerd worden door het verder afschrijven.