• veel hersengebieden betrokken bij bewegen
  • corticaal
  • cerebellum (subcorticaal)

• motor programma
  • corticaal: stuurt een vaste bewegingsvolgorde (bewegingssequentie) vanuit hogere centra
  • aangeleerd (bv. fietsen) of aangeboren (bv. gapen, glimlachen)
  • kan verslechteren door bewuste sturing

‘‘I called the talker, critic, controlling voice Self 1 and the self that had to hit the ball Self 2. It soon became apparent that the less controlling, judgmental conversation there was from Self 1, the better the shots would turn out.’’ (Gallwey, 1974; The inner game of tennis).

• central pattern generators (CPGs)
  • subcorticaal: vaak aangeboren
  • bv. likken bij ratten (‘grooming’), een lopende ‘kip zonder kop’

• onderscheid motor programma en CPG niet altijd duidelijk
  • nauwe samenwerking tussen subcorticale en corticale mechanismen

• open loop (ballistische) bewegingen (dwz. geen gebruik van feedback informatie)

- puur open loop is zeldzaam: alleen bij grote bewegingssnelheid

• closed-loop bewegingen

- aanpassing op grond van feedback-informatie (binnen ca. 130 ms)

- bij veranderde terugkoppeling (bv. cursor beweegt langs een kromme lijn)  beweging wordt onbewust aangepast

• uiteindelijk: willekeurige bewegingen bevatten ook onwillekeurige componenten

- bv. slikken (probeer maar 10x), hardlopen op bobbelig oppervlak, tegengestelde cirkels draaien met beide handen

• niet bewust stuurbaar (bv. pupildiameter): reflexen

• bv. prikkeling van neusslijmvlies via nervus trigeminus: niesreflex
  • niesreflex bij fel licht (1 op ~3 mensen): prikkeloverdracht van oogzenuw op nervus trigeminus

• reflexen sterker bij baby’s dan bij volwassenen vanwege reflex-inhibitie door volwassen hersenen, bv. grijpreflex, zuigreflex

• volwassenen: reflexen nemen toe bij beschadiging aan hersenen of ruggemerg (dwars-laesie) en alcohol intoxicatie