a) Comte

Comte trachtte de sociologie in haar bestaan te rechtvaardigen. Dit probeerde hij te doen door gebruik te maken van begrippen afkomstig van de biologie.

Er bestond namelijk een verwantschap tussen de biologie en de sociologie. Ze hielden zich beiden bezig met organische lichamen.

De biologie leerde dat zijn lichamen zijn samengesteld uit cellen,weefsels en organen. Ieder van deze onderdelen vervult een bepaalde functie die onmisbaar zijn voor de overleving van het organisme. De bioloog benadrukt dan ook de onderlinge afhankelijkheid van de organen, weefsels en cellen.

Dit gold ook voor het sociaal organisme. Gezinnen zijn als de cellen, de sociale klassen de weefsels en steden en gemeenschappen de organen van het sociale lichaam, en samen vormen zij een geheel van interdependente onderdelen.

=> Grondslag voor het latere functionalisme: het sociaal verschijnsel verklaren we door

• situering binnen het ruimere verband van het geheel
• de functie die het daarin vervult

Bijvoorbeeld de luchthaven beschikt over personeel dat instaat voor reservatie en ticketverkoop, bemanningen en piloten, passagiers,..... Al deze groepen worden opgevat als onderdelen van het globale luchthavensysteem.

De samenhang van dit systeem wordt zeer duidelijk bij een stoornis. Wanneer het systeem normaal draait en de interne en externe factoren gelijk blijven, kan de luchthaven eeuwig blijven bestaan.

Maar stel dat er bijvoorbeeld een staking plaatsvindt of er is slecht weer, dan wordt er een onevenwichtstoestand veroorzaakt die soms tot de vernietiging van het systeem kan leiden. Men zal deze situatie proberen op te lossen door bijvoorbeeld hogere lonen, meer pauze,.... Zo balanceert het systeem op en rond een evenwichtspunt.

Het functionalisme is geen doctrine!

WRM? Het is geen afgeronde beschouwing over de SL zou moeten zijn.

MAAR het is een geheel van conceptuele hulpmiddelen bij de analyse van de SL.

Men kan beter over functionele analyse spreken.

Kingsley zegt dat sociologie bij aanvang steeds een functionele analyse heeft toegepast.

jaren 60 en 70: weerstand tegen deze uitspraak van Kingsley.

Het zou vooral een ideologie zijn ten gunste van status quo.

Andere kritieken waren:

• vaag en eenzijdig (ondanks zijn vele concepten)
• geen begrip van historische tijd en sociale verandering (zie later)

Er werd een hevige discussie gevoerd over het functionalisme. Beide partijen hebben gelijk en ongelijk.

Het functionalisme is nauw verweven met de ontstaansgeschiedenis van de sociologie. Comte, Spencer en Durkheim waren +- functionalisten.

Formeel rationeel handelen: handelen dat berekenbaar is, we kunnen de afloop voorspellen.
Wie formeel rationeel handelt, stelt zich geen vragen bij de zin of de waarde van de doelstellingen die men nastreeft of de procedures die men volgt; hij volgt ze gewoon, volgens de logica van efficiëntie of procedure(doelen worden als gegeven vooropgesteld.

Materieel (substantieel) rationeel handelen: handelen dat intrinsiek waardevol is. De waarde van handelingsdoeleinden wordt voortdurend voor ogen gehouden (doelen worden afgewogen).

Volgens Weber wordt in het moderne Westen de materiële rationaliteit overwoekerd door doel/middel of procedurele rationaliteit vb. bureaucratie (zie hierboven).

Ideaaltypes
Zie hierboven