De sterkste vorm van sociale beïnvloeding = de opdracht van een ander uitvoeren

Vergelijken met de filosofische en psychologische reflecties op het nazi-regime en de uitvoerders ervan: waren het sadisten (te isoleren persoonlijkheid?) of volgden ze sociale druk (universeel gedragsmechanisme?)

Onderzoek Millgram:

• Experiment: “strafeffect bij geheugentraining”
• Leraar-leerling situatie
• Ppn gerecruteerd uit de bevolking
• Proefpersoon is de leraar, pseudeproefpersoon is de leerling
• Proefbeurt: proefpersoon leest de taak voor, evalueert het antwoord, kondigt de intensiteit van de schok aan na een fout antwoord, dient de schok toe, corrigeert het antwoord
• Opmerking: de intensiteit van de schokken stijgt naarmate de proef langer en langer duurt
• A.V.: Intensiteit van de schok waarbij de proefpersoon weigert (dat wil dus zeggen, autonoom handelt)

Opmerkingen basisexperiment:

• Terminologie: “autoriteit”, “bevel”, “gehoorzaamheid”
• Selectie van de proefpersonen: vooraf toestemming aan hen gevraagd
• Toewijzing leraar-leerling rollen: vooraf ingestudeerd (leerling moest een tekst zeggen)
• 30 schokintensiteiten van 15 V – 450 V, per groep van 4 een label
• Vooraf demonstratieschok bij proefpersoon (hij voelt dus de schok voor hij aan het experiment begint)
• Geen visueel contact met pseudo-proefpersoon (wel bij voorproeven)
• Oefenbeurten (voorbehandeling?), ze zijn al een beetje “getraind” in elektrische schokken geven
• Eventueel aansporingen van de proefleider: bv. Het experiment vereist dat u verder gaat. De proefleider zegt dit een paar keer, als de proefpersoon na die paar keer nog steeds niet verder wil doen, dan is het experiment ten einde
• (G)een teken van leven?

Hoe zouden we het moeten aanpakken om bijvoorbeeld mensen de hoeveelheid zwerfvuil te laten verminderen?

Onderzoek Cialdini

• Twee soorten sociale normen: injunctief (wat iedereen zou moeten doen) en descriptief (wat we denken dat iedereen doet)
• Vaak: injunctief <-> descriptief (bv. Sorteren: niet iedereen doet het maar het zou wel moeten)
• Veldonderzoek bij bib-personeel:
  • Waar? Op parkeerplaats: met pseudoproefpersoon
  • O.V. 1: gedrag pspp: Controlegroep(pspp doet niets) – descriptief (laat een verpakking vallen) – injunctief (raapt de verpakking op dat iemand anders heeft laten vallen)
  • O.V.2: Omgeving (gecontroleerd door de onderzoekers): vuil of niet (onrechtstreeks descriptieve norm manipulatie)
  • A.V.: wat doen we met de flyer onder onze ruitenwisser?
  • Resultaat: vervuiling verloopt veel trager in een propere omgeving omwille van het contrast vervuiling <-> propere omgeving

Er wordt het minst vervuild als er beïnvloeding is door een injunctieve sociale norm, zowel in een schone als vervuilde omgeving

De minderheid kan de groep beïnvloeden, ze kunnen geen sociale norm stellen maar ze zijn wel informationeel.

Moscovici:

• Strikt conformisme is irreëel
  • Groepen zouden dan alle verschil doden en leiden tot strikte categorisatie van alle mensen
  • Invloed van minderheid enkel op bepaalde voorwaarden is daarom mogelijk. Consistentie = heel belangrijk! Dit wil dus zeggen dat iedereen in de minderheidsgroep er hetzelfde over moet denken, is dat niet het geval gaat de meerderheidsgroep beginnen twijfelen aan hun argumenten
  • Consistent gedrag van minderheid kan de meerderheid doen nadenken over de waarde van dat gedrag (=informationele beïnvloeding)

Ironisch effect:

• Conformeren aan de groep maakt dat iemand beter in de groep past
• Hoe vaker iemand conformeert, hoe meer krediet die persoon krijgt
• Afwijken van de groepsnorm kan zonder veel gevolgen als er voldoende krediet is
  • Het afwijkende gedrag kan ook de groep beïnvloeden

Je kan ook op zoek gaan naar een bondgenoot om weerstand te kunnen bieden aan de sociale invloed