Een typisch kenmerk van een sociaalwetenschappelijk onderzoek is de gestructureerde werkwijze. Men zal de probleemstelling zo voldoende mogelijk proberen te operationaliseren tot een onderzoekbare en uitvoerbare wetenschappelijke onderzoeksopdracht. Er zal ook moeten gekeken worden naar de haalbaarheid van de onderzoeksvragen, en nagaan of de gestelde methodologisch haalbaar zijn. Sociologen zullen een bepaalde onderzoeksstrategie volgen en zich houden aan een aantal strikte regels om tot bepaalde vaststellingen en conclusies te komen. Ze gaan pas over tot conclusies na degelijk en nauwgezet sociaalwetenschappelijk onderzoekswerk dit doen ze volgens een bepaalde strategie en maken gebruik van de onderzoeksmethodologie in het kader van een aantal normatieve criteria.

Wetenschappelijk onderzoek volgt in dit standaardmodel een opgelegde onderzoeksstrategie waarin een aantal duidelijke stappen kunnen worden onderscheiden. Anderzijds bevat het model ook een aantal noodzakelijke criteria waaraan elk onderzoek moet voldoen om in de ogen van de wetenschappelijke wereld tot verantwoorde resultaten te komen.

Wetenschappelijke kennis geeft de aanleiding tot de onttovering van het wereldbeeld, om de simpele vaststelling dat de verklaring van de werkelijkheid soms door zeer eenvoudige wetten kan beschreven worden.
Men probeert het wereldbeeld te mechaniseren, met andere woorden probeert men de wetenschappelijke verklaring van het wereldbeeld zo eenvoudig mogelijk formuleren.

Wetenschappelijke kennis komt tot stand, met vallen en opstaan, op basis van wederzijdse kritiek op theorieën en op basis van feitelijke discussies.

Het belangrijkste kenmerk van wetenschappelijk onderzoek is dat ze fundamenteel kritisch is. Iedereen kan de wetenschappelijke kennis in vraag stellen en deze weerleggen. Progressie van de kennis op basis van falsificatie is iets positiefs omdat hierdoor oude zekerheden verdwijnen en plaats maken voor nieuwe, voorlopige zekerheden.
Habermas theorie van het communicatief handelen

Het verschaft een schema voor de analyse van de geldigheid van uitspraken van mensen.
De waarheid van feiten: deze uitspraken kunnen effect hebben op objectieve zaken
De juistheid van normen: hebben effect op sociale kwesties

De waarachtigheid van uitingen: hebben effect op subjectieve uitingen

Ervaringskennis is een indringende kennis bv: een kind die een kachel aanraakt en ondervindt wat warmte is. Het is absoluut waar voor de betrokkenen: de gevoelde sensaties, emoties, gevoelens zijn onloochenbaar. Het weten wat eruit volgt is enkel en alleen juist voor de betrokkene. Deze ervaringen zijn niet overdraagbaar of veralgemeenbaar naar anderen.

De mens leert bij via het proces van trial and error.