Een gangbare opsplitsing in de wetenschappelijke studie van de werkelijkheid is die tussen natuur- en menswetenschappen. Beiden hebben de empirische werkelijkheid als onderzoeksobject.
Natuurwetenschappen: bètawetenschappen
Menswetenschappen: alfawetenschappen

Binnen de groep van de menswetenschapppen onderscheidt men ook de cultuurwetenschappen, zij hebben de producten van de menselijke creativiteit tot voorwerp. Deze wetenschappen worden de empirische wetenschappen genoemd omdat ze uitspraken doen over de werkelijkheid op basis van waarneming en ons duidelijk iets leren over hoe die werkelijkheid in elkaar zit.

Sociologie wordt ook de sociale fysica genoemd, waarbinnen de sociale verschijnselen moesten worden waargenomen, geordend en door de algemene wetten verklaard. Deze wetenschapsopvatting staat bekend als de positivistische strekking binnen de sociologie.

De nadruk ligt op objectiviteit, waarbij wetenschappelijke uitspraken moeten steunen op waarneembare verschijnselen.
Bij Weber neemt het begrip sociaal handelen een centrale plaats in. De maatschappelijke realiteit wordt bepaald door de motieven die mensen drijven tot bepaalde handelingen en de context waarbinnen handelen betekenis krijgt, is belangrijk.

Via de verstehende/interpretatieve benadering heeft de socioloog als taak die betekenis, de subjectieve bedoeling , te achterhalen.

Men wilt functionele verbanden vinden. Dit betekent het empirisch bewezen feit dat een verschijnsel in functie staat van een ander, met een bepaalde probabiliteit of waarschijnlijkheid.
Zie voorbeeld p16 (probabiliteitsverbanden)

•Bekende onderzoeken in de Western Electric Company

•Experimentele groep vs. controlegroep

•Effect van positieve aandacht

•Effect van het onderzoek op de resultaten van het onderzoek zelf (Hawthorne effect)

•Onderzoeker is altijd een onderdeel van het onderzoek zelf, probleem van betrokkenheid

Wetenschappers en wetenschappelijk onderzoek moeten objectief zijn, ze moeten zich houden aan de feiten. De persoonlijke ideeën van de onderzoeker over het onderzoeksobject mogen geen enkele rol spelen in de afloop van het onderzoek.

Feiten worden vastgelegd, correlaties worden gelegd, causale verbanden worden onderzocht en het resultaat is een wetenschappelijke beschrijving, hypothese en/of theorie die alleen de feiten als referentiekader heeft.

Een onderzoek is slechts betrouwbaar wanneer een andere onderzoeker in dezelfde situatie en met hetzelfde onderzoeksinstrument, dezelfde resultaten zou verkijgen.

Zie voorbeeld pagina 10
De nauwgezetheid van een onderzoek kan worden gecontroleerd en kunnen onderzoekers een gelijkaardige werkwijze volgen. Elk wetenschappelijk onderzoek kan herhaald worden, waarbij de onderzoeker onder dezelfde omstandigheden tot dezelfde resultaten moeten komen.