Kapitaal intensieve regio’s zijn regio’s waar zich een grote concentratie van kapitaal voordeden. De kooplieden en financiers speelden een centrale rol aangezien zij de financieringsmogelijkheden van de staat vergemakkelijkten door het gebruik van efficiënte en pijnloze belasting op handel of door de aanwezigheden van goede kredietmogelijkheden. Dit leidde tot een spreiding van de financiële inspanningen. Daarnaast legden zij belangrijke beperkingen op aan de controle van de staat op individuen en huishoudens en stonden zij duurzame bureaucratieën of de vorming van een centrale uitvoerende macht in de weg.

Dwang intensieve regio’s hadden machthebber die hun inkomsten uit directe belastingheffing haalden en oorlog voerden via conscriptie. De macht was voornamelijk in handen van landheren en dorpshoofden die een intermediaire controle uitoefenden. Dit kwam meestal voor in streken van extensieve veeteelt en zelfvoorzieningslandbouw met weinig steden en handel (Rusland, Polen, Hongarije). Het ging hier vaak om een combinatie van machtige adel en aanzienlijke staatsbureaucratie.

Regio’s van gekapitaliseerde dwang waren een soort tussensituatie van beide anderen. Het ging om gebieden met uitgestrekte landbouwzones (gewapende lacht in handen van autonome landsheren) en handelssteden (met geconcentreerd kapitaal uit de handel). Vaak gaat het hier om gebieden waar men vaak de term feodaal of in de zeventiende en achttiende eeuw absolutistisch op plakte. Machthebbers steunden hier zowel op landheren als handelaren dus haalden hun inkomsten zowel uit land als handel en creëerden op die manier een duale staatsstructuur. Het gaat hier om staten die vanuit militair en diplomatiek oogpunt de belangrijkste Europese staten waren zoals Engeland, Frankrijk en Pruisen.

“Over time, the weight and impact of state activities standing lower in the diagram – adjudication, production and distribution – grew faster than those at the top – warmaking, statemaking, extraction and protection.”

De kernactiviteiten van de staat omvatten de staatsvorming tegen rivalen binnen het territorium en oorlogvoering tegen rivalen buiten het territorium, bescherming van de belangrijkste bondgenoten van de overheersers in en buiten het territorium en (cruciaal) belastingen. Op termijn ontstond er inmenging in arbitrage bij conflicten, herverdeling van de goederen en controle op productie van goederen en diensten. Er bestaat interactie en verschuiving van het belang tussen deze zeven domeinen van staatsinmenging.

Samen met dit proces was er een voortdurende creatie van nieuwe administratieve structuren op lokaal, regionaal en nationaal niveau en een invloed op de belangen van de bevolking. Dit gebeurde op ingrijpende vaak negatieve wijze aangezien de staat land, kapitaal, goederen en diensten opeiste wat verzet uitlokte van de gewone mens. Dit gebeurde via een reeks verplichtingen die opgelegd werden aan de onderworpen bevolking. Deze werden verbonden met maatregelen en straffen.

Er is duidelijk een sterke variatie tussen het karakter en gewicht van deze staatsinmenging afhankelijk van de functie van de dominante economie en de relatieve concentratie van kapitaal en dwangmiddelen binnen de staat. Tily spreekt over coercion intensive regio’s of dwang intensieve regio’s, capital intesive regio’s of kapitaal intensieve regio’s en regio’s of capitalized coercion of regio’s van gekapitaliseerde dwang (“Both the character and the weight of state activity varied systematically as a functieloon of the econom that prevailed within a state’s zondares.”).

Artikel “Coercion, Captial and European States, AD 990-1992” van Charles Tilly

Het is duidelijk dat men het verleden zeker niet moet idealiseren. Tegenwoordig is er een tendens naar labelling en criminalisering, maar ook het onvermogen om bepaalde gedragingen informeel te corrigeren. Belangrijk zijn wel de plaats in de samenleving en de sociale ankerpunten. Er is dringend nood aan bemiddeling, compensatie en herstel.