- Klassiek liberalisme blijft wel de dominantie geestesstroming ondanks het onder druk staat

- Het effect van het Liberalisme:Een continue vooruitgang van de basisaspecten

Een verzwakking van de fundamenten waarop het liberalisme rust.

- een aantal dogma’s komen in het gedrang

Individu als rationeel wezen: Onder druk van technologische populaire theorieën

 Economisch vlak: het laissez-faire principe

Door economische depressie (na 2^e IR)  meer stemmen voor protectionisme  vrijhandel

Nationalisme in de economie  opeisen van grondstoffen = onderdeel van imperialisme

Sociaal vlak: door verlies van laissez-faire  overheidsinterventie voor bestaanszekerheid

arbeidsbewegingen kunnen meer druk uitoefenen

 Politiek vlak: aanwijzen van vertegenwoordigers door vrije burgers.

- De opvatting over mens en wereld is in beweging grote vlucht van wetenschap: nieuwe inzichten.

Maar ook bij een brede laag van de bevolking komen nieuwe inzichten

Impact van de evolutie

- Charles Darwin  evolutie theorie toepassen op mensen

 mens = 1 soort met biologische varianten ( misbruikt door racistische theorieën)

 grote impact  wereldbeeld van mensen gaat veranderen

 ‘Survival of the fittest’+ natuurlijke selectie

- Sociaal Darwinisme: Het toepassen van de evolutietheorie op de maatschappij

 wordt gebruikt door de elite om zich af te schermen tegen de eisen van minderheden

 Hun sociale positie is gewoon het gevolg van een natuurlijk selectie proces

 Soms ook een racistische invulling: soorten tov elkaar gaan plaatsen (superieur)

Was niet het doel van Darwin zelf  theorie wordt gebruikt zoals het hen uitkomt.

Genetica, Antropologie en psychologie

- Gregor Mendel  erfelijkheidsleer

 ook zijn theorie wordt misbruikt als grondslag van racistische theorieën

- Antropologie = het bestuderen van psychische en culturele eigenschappen van de mensheid

 hierdoor wordt de mens meer rassenbewust

 grote impact op religie  ondermijnen van traditioneel religieus geloof.

- Psychologie = een wetenschap over gedrag

grote implicaties over de natuur van de mens, vrijheid en rationaliteit.

De nieuwe geneeskunde

- Albert Einstein: nieuwe Relativiteitstheorie = tijd wordt beschouwd als een 4^e dimensie

 niet meteen een praktisch nut maar gaat basis vormen voor nucleaire fysica

Trends in Filosofie en kunst

- agnosticisme = de erkenning van onwetendheid

- Positivisme = het geloof dat enkel wetenschappelijke methode positieve kennis kunnen leveren.

-Kunstenaars gaan de intellectuele ontwikkelingen volgen

 impressionisten: de meest invloedrijke artiesten  representatie van het alledaagse leven

 na WOII: een trend van subjectivisme

De kerk en de moderne jaren

- De ontwikkeling in de wetenschap + de sociaal-politieke omwenteling  impact op de kerk.

- De Pauselijke macht verzwakt al langer (van voor de Frankrijk)  toch nog maatschappelijke invloed uitoefenen via het geloof van de mens en de machtapparaat.

- In Frankrijk is men de grote verliezer  Clerus geen aparte stand meer met privileges

Einde aan de monopolie op geloof

- Kerk = sterkhouder van de restauratiebeweging maar moet toch veranderingen ondergaan.

- Verdwijnen van Pauselijke staten door nationalistische beweging in Italië

 Paus moet dit ondergaan (pas verzoenen met Mussolini in 1922 vaticaan)

 Maar de macht van de Paus is evenredig met deze van de Pauselijke staten

 via het geloof en geweten van mensen macht uitoefenen politieke rol te kunnen spelen

 om hun instrument van macht verzet tegen technologische en wetenschappelijke evolutie

- Paus = kritisch tegen alle vormen van vooruitgang  tegenoffensief = Vaticaans Concilie

 onfeilbaarheid van de paus  katholieken moeten de visie van de paus aanvaarden

Nieuwe reactionaire stroming = Ultramontanisme  geestelijke boven wereldlijke macht



Liberaal-katholieke stroming  scheiding kerk en staat

 Paus wel hoogste woord in geloofszaken

- Kerk gaat zich ook mengen in sociale zaken  Leo XIII: Rerum Novarum

 men is nog behoudsgezind maar pleit voor rechtvaardigheid en sociale correcties

aanknopingspunt voor Christen-democratische beweging en vakbonden

 wijst het socialisme als onderdeel van de katholieke beweging.

- Protestantisme: onderscheid tussen modernisten en fundamentalisten

 Modernisten = aanvaarden wetenschap + veel van de Bijbel interpreteren als metafoor

 Fundamentalisten = gaan de meest onbetwijfelbare wetenschappelijke bevindingen negeren.

- Jodendom: gaan richting emancipatie en assimilatie

 2 nieuwe tendensen:  Cultureel en politiek nationalisme van de joden zelf

 De groei van een nieuw antisemitisme

- Bij de arbeiders klasse krijgen we een sterke beweging voor een ‘sociale’ republiek

- Socialisme = een politieke beweging die streeft naar vooruitgang

 de idee van vooruitgang is zeer sterk aanwezig in de cultuur

 dringt door in brede segmenten van de samenleving dmv technologie (ene doorbraak na de andere)

- Socialisme: 2 acties  laten verdwijnen van de kapitalisten  radicale vormen van socialisme

 onderhandelen met deze kapitalisten  vorming van vakbonden

 een interne contradictie

- Bij de intellectuelen in de middenklasse gaat men het lot van de arbeiders gaan aantrekken(vb: Marx)

De vakbondbeweging en de groei van Britse ‘Labor’

- Binnen de sociale arbeidsbeweging: 2 tendensen

 Revolutionairen: in de leer van Marx  gaan de strijd aangaan tegen het kapitalisme

 Reformisten: zijn gebaseerd op concrete verwezenlijking niet op abstracte toekomst

Staan voor onderhandeling + geleidelijke verandering  stakingswapen (als deel van onderhandelingsstrategie).

- Arbeidsbeweging is heel sterk in GB (vroegst IR) gaat organisatie van arbeid buiten de wet stellen.

 MAAR Toename groep van arbeiders  toename van macht  meer ruimte voor organisatie

 GB: vlug ontstaan van vakbonden  Afdwingen stemrecht en organisatie

Gebaseerd op onderhandeling met WG (= werkgevers)

 Start met: ambachtelijke unie  een unie van arbeiders in dezelfde sector.

 Vakbonden gaan uitgroeien tot massaorganisatie maar zal even duren voor men groeit tot politieke partij  ontbreken van de impuls

 Labour = eerder drukkingsgroep op de 2 bestaande partijen  wordt later een politieke partij.

- Op het continent: Prille socialistische bewegingen rond het Utopisch socialisme

 nog geen sprake van georganiseerd socialisme.

Europees socialisme na 1850

- 1864: de 1^e Internationale overkoepeling van vakbonden en sociale organisaties over Europa

 In de lijn van internationale klassensolidariteit

 gemodelleerd naar de idee van Marx

- 1871: de Parijse Commune (Na de Frans-Pruissische oorlog)

 Gaat voor Internationale begin zijn van een internationale socialistische arbeidsbeweging

 Maar de Internationale gaat er door doodbloeden  zien wel hun toekomst in de Parijse

Commune

 Krijgt te maken met een zeer zware repressie

- In Europa: gematigde socialistische partijen  verenigen in de 2e Internationale

 Deze is eerder sociaaldemocratisch Marx als ideologie niet afgezworen

 Kiest voor een praktijk van onderhandeling en zo de inkapseling in de burgerlijke-liberaal-kapitalistische staat, via hervorming.  de negatieve integratie

- Ook groei van het socialisme dat Marx formeel verwerpt = Revisionisme

- Dus in veel landen gaat het socialisme in 2 richtingen evolueren.

- In vele landen gaan de arbeiders niet in een revolutionaire stemming zijn

 Omdat het Kapitalisme bewezen heeft dat het werkt

 Omdat in vele landen arbeiders het recht hebben gekregen om te stemmen

 Omdat men politieke partijen en krachtige vakbonden gaat oprichten.

Feminisme

- Olyme des Gouges  ‘Les droîtes des femmes’ (Frankrijk)

 vrouwen worden al in de Frankrijk geweerd uit politieke salons

- In Europa: creëren van Internationale raad van vrouwen  groeiende vraag voor vrouwenstemrecht

 de 1^e feministische golf

 Maar het toestaan van het 1^e vrouwenstemrecht zal duren tot WOI

- Vooruitgang is onvermijdelijk + wenselijk

- Ontstaan van nieuwe politieke bewegingen

- Wetenschap blijft voordelen produceren

- Vooruitgangsoptimisme wordt mee gevoed door het W-Euro suprematiegevoel