Men bestudeert de afhankelijkheid van de kost tot de productie of andere outputmaatstaf.

Variabele kosten gekarakteriseerd door :
- variabiliteit van de kost met het productievolume
- constant verloop per eenheid productie

Vaste kosten gekarakteriseerd door :
- constante hoogte binnen bepaalde grenzen van het ondernemingsproces
- dalend verloop per eenheid

Opmerking: Binnen een kostencentrum kan men ook kosten toetsen op hun variabiliteit t.o.v. de output van dat centrum. Men kan kosten anders classificeren t.o.v. het productievolume dan t.o.v. output van het kostencentrum!

Winstcentra
Dit zijn organisatorische gehelen waarover men kosten alsook opbrengsten kan bepalen. Deze geven de meest volledige beheersingsmogelijkheid.

Kostencentra: “engineerd”

Dit zijn organisatorische gehelen waar men naast kosten ook de prestatie kan kwalificeren. De lasten kunnen er in relatie tot de prestatie gebracht worden.

Kostencentra : “discretionaire”

Deze centra verzamelen alle kosten verbonden aan een organisatorisch geheel waarvan de prestatie niet kan worden gemeten.

De onderneming wordt opgedeeld in een aantal departementen. Elk departement wordt als kostenobject beschouwd en verzamelt alle kosten die ze moet dragen. => KOSTENPLAATS

Omdat alle departementen meewerken aan het realiseren van goederen- en dienstenpakketten, vormen deze de uiteindelijk bestemming waarvoor de kosten gemaakt werden => KOSTENDRAGER

Eenvoudige structuur

Voorbeeld 3 kostenplaatsen:

• Beheerskosten
• Productiekosten
• Verkoopkosten

En kostendrager : directe arbeidsuren werken (orders afwerken)

Complexe structuur

1) Hulpkostenplaatsen
Dit zijn departementen of afdelingen die een dienstverlenend karakter hebben tegenover tal van andere departementen of afdelingen. Daarbij is hun levering kwantitatief vast te stellen.

2) Algemene kostenplaatsen
Ook dienstverlenend, maar niet kwantitatief meetbaar.

3) Technische kostenplaatsen
Dit zijn departementen of afdelingen die een afzonderlijk bestaan leiden, maar uitsluitend werken voor een andere kostenplaats.

4) Fabricagekostenplaats OF industriële kostenplaatsen

5) Verkoopkostenplaats
Dit zijn kostenplaatsen die exclusief de verkoop van de geproduceerde goederen verzorgen.

Niet de aard, maar wel de plaats of bestemming is belangrijk.