Vroeger:

• Pre-industriële samenlevingen: lichamelijk straffen
• Zware straffen krijgen door misdrijven van religieuze aard, misdrijven tegen eigendom van de heersers of aristocratie.
  Bv. ketterij, sacrilège,.. = doodstraf.
• Doden van een normale man werd aanschouwt als niet erg.
• Galg, ophanging, verbanning
• Niet opsluiten
• Sadistischer, wraakgerichter
• Directe pijnondervinding
• Zeer zichtbaar, iedereen weet het. Bv. publieke executie

Bv. 16de eeuw: las een man de mis voor met als priester een hond. Deze man werd later verbannen
Bv. doodstraf vanwege mop over de heilige maagd Maria.

Verandering in de wijze van straffen (19de eeuw)

Vóór 19de eeuw:

• Nauwelijks gevangenisstraffen
• Gevangenissen bestonden wel, maar waren zeer klein.
  + verschillend doel: Roes uitslapen en het wachten op proces.
• Steden: ook gevangenissen die groter waren, maar ook gebruikt meestal voor afwachting executie (verschillend van nu)
• Nauwelijks gevangenisdiscipline: zeer vrije sfeer
  Bv. veel bezoekers, bal geven voor executie.
• Maar ze zagen cipier pas terug de dag van terechtstelling.
  + kerkers waren de cellen
• Straffen: vastketenen, zweepslagen, ophanging
• In het publiek gedaan en werden veel bijgewoond.

Nu:

• Financiële en gevangenisstraffen
• Boetes, vrijheidsberoving
• Minder drastisch, want er bestaat hoop op heropvoeding in de gevangenis (total institutions), tweede kans krijgen.
• De huidige straffen zijn wel veel ingrijpender, maar we geven de mensen een tweede kans, we heroriënteren ze en sturen ze terug op het rechte pad.

• Meestal zijn regels en normen gebaseerd op gewoonte en dit gebeurt onbewust.
  Bv. Taalgebruik: we gebruiken de grammaticale regels zonder er over na te
  denken. Pas als men later een vreemde taal leert, wordt men zich hier
  bewust van.
  Bv. Regels van sociale omgang: zie bijvoorbeeld 'beleefde inattentie', regels
  van tact in conversatie (mijden van pijnlijke onderwerpen), regels van
  bracketing,...
• Toch zijn we ons wel bewust van bepaalde normen en zijn we het ermee eens.
  Bv. De verkeersregels worden bewust toegepast en we zullen altijd rechts
  rijden. Omdat we anders beseffen dat het hier een zootje wordt.
• Maar we rechtvaardigen niet alle normen.
  Bv. Mensen houden zich niet aan de gewenste snelheid, enkel als er politie in
  de buurt is.

Besluit:
Aan iedere sociale norm is er een bepaalde sanctie verbonden, waardoor we verplicht worden om ons conform te gedragen.
 Met een sanctie verstaan we de reactie van anderen op het gedrag van individuen
of groepen, die erop gericht zijn om de norm te laten naleven.

Verschillende sancties en typen van sancties:

• Positieve en negatieve sancties:
  • Positieve sancties:
    Bv. het geven van beloningen aan wie zich conform de norm gedraagt.
  • Negatieve sancties:
    Bv. het geven van straffen aan wie zich niet aan de norm houdt.
• Formeel of informeel:
  • Formeel:
    - In een bureaucratische samenleving maakt men gebruik van duidelijk
    neergeschreven rechten en regels.
     Deze sancties worden uitgevaardigd door rechtbanken en
    toegepast door gevangenissen.

(het is dus niet de politie die deze sancties uitvaardigt, zij brengt enkel de
normovertreders voor de rechter.)

- Zij vaardigen meestal negatieve sancties uit.
Bv. boetes, geen rijbewijs, gevangenisstraffen,..
- Positief formele sancties:
Bv. medailles voor uitmuntend gedrag, graden, diplomas,...

• Informeel:
  - Positief: Bv. een simpele aanmoediging, glimlach,..
  - Negatief: Bv. de rug toekeren, uitlachen, lichaamshouding,
  negeren,...

Hoewel formele sancties dramatischer en meer zichtbaar lijken, zijn informele sancties zeker zo belangrijk om mensen te dwingen tot naleving van normen. Individuen worden vaker beïnvloedt door het niet belachelijk gemaakt worden of het niet hoeven te schamen dan de formele beloningen of straffen.

Afhankelijk van tijd en ruimte:

Bv. VROEGER: straffen voor godslastering en NU: niet meer
Bv. In een totalitair regime wordt het geven van kritiek op de leider aanzien als
deviant, terwijl dit in een democratie wel aanvaard wordt.
Bv. VROEGER: lichamelijke straffen (verkrachting, slaan,..) NU: lichamelijk contact wordt aanzien als deviant gedrag
Bv. VROEGER: geen majesteitschennis en negatieve kritiek op koning. NU: wel, maar nu is het lichaam veel belangrijker!!

Er is een verschuiving merkbaar van gevoeligheid. VROEGER was lichamelijke integratie niet belangrijk. Nu wel!!!

Afhankelijk van status en positie:

Bv. belastingontduiking  deviant: arme mensen
 niet deviant: rijke mensen

 ER IS GEEN EENDUIDIGE DEFINITIE VAN DEVIANTIE OP TE STELLEN.

• Subjectief
• Relatief

Afhankelijk van tijd, ruimte, positie en status en sociale positie

• Primaire deviantie
  = oorspronkelijke probleemgedrag
  Bv. moord
• Secundaire deviantie
  = als de deviant het label krijgt opgekleefd, zich daarmee vereenzelvigt en
  zichzelf aanschouwt als deviant. de ordeherstellende reactie van de
  omgeving
  Bv. straffen, opsluiten,...

De overgang van primaire naar secundaire deviantie gebeurt niet vanzelf:
Het is een leerproces.
 De betrokkene moet zichzelf leren zien als deviant.
 Hoe vaker de omgeving hem hier op wijst, hoe meer hij zichzelf zal zien als
deviant.

Er bestaat een kleine paradox:
Enerzijds moeten instellingen, zoals politie, gerecht, asielen,.. hem op wijzen dat hij zich deviant gedraagt.
Maar anderzijds zijn het ook deze instellingen die hem terug op het rechte pad moeten helpen.

Afhankelijk van tijd en ruimte:

Bv. VROEGER: straffen voor godslastering en NU: niet meer
Bv. In een totalitair regime wordt het geven van kritiek op de leider aanzien als
deviant, terwijl dit in een democratie wel aanvaard wordt.
Bv. VROEGER: lichamelijke straffen (verkrachting, slaan,..) NU: lichamelijk contact wordt aanzien als deviant gedrag
Bv. VROEGER: geen majesteitschennis en negatieve kritiek op koning. NU: wel, maar nu is het lichaam veel belangrijker!!

Er is een verschuiving merkbaar van gevoeligheid. VROEGER was lichamelijke integratie niet belangrijk. Nu wel!!!

Afhankelijk van status en positie:

Bv. belastingontduiking  deviant: arme mensen
 niet deviant: rijke mensen

 ER IS GEEN EENDUIDIGE DEFINITIE VAN DEVIANTIE OP TE STELLEN.

• Subjectief
• Relatief

Afhankelijk van tijd, ruimte, positie en status en sociale positie