• Monopolie

Monopolie op het Frankische koningschap vanaf de 5^de eeuw:

- beschouwd als patrimoniaal bezit

- aanspraak voor alle mannelijke erfgenamen:

* heeft nooit geleid tot extreme territoriale fragmentatie

* maar: uiterst zelden slechts 1 koning

• Koersverandering

Koersverandering met Chlotarius II:

- was alleenheerser, maar benoemd zijn zoon Dagobert in 623 tot onderkoning

- zijn rijk wordt opgedeeld in 2: Neustrië + Bourgondië en Austratië

Sindsdien zijn er gewoonlijk, tot de Karolingische machtsovername, 2 Frankische rijken geweest => heel belangrijke opdeling: Frans – Duitse as verschijnt voor het eerst!

• Aristocratie

2.VII

Aristocratie: sterke invloed vanaf de 2^de helft van de 7^de eeuw:

Hofmeiers

- hofmeiers (maiores domus) steeds nadrukkelijker op de voorgrond;

- geslacht van de Pipiniden monopolie op hofmeierschap (begin 7^de eeuw), zowel in Neustrië als in Austratië;

Karel Martel

- Bastaardzoon van Pippijn II, verkrijgt hofmeierschap door broedermoord, adellijke coalities en geweld

- Krachtige figuur: heeft moeten knokken met eigen familie om zijn positie als hofmeier

- Stelde als eerste de Merovingische vorsten absoluut in zijn schaduw: had reële macht in handen

- Durfde koning niet van troon te stoten, had sacrale legitimiteit door afstamming

- Reputatie: 732: Slag bij Poitiers = 1 van de grote successen van Karel Martel => invloed in Aquitanië, Provence en Bourgondië

- Oorlogen kostte veel middelen => ‘oplossing’ = confisqueren van kerkelijke gronden om ze te geven aan zijn getrouwen (> Gefolgschaften)

Pepijn III

- Pepijn III de Korte = zoon van Karel Martel

- 1^ste Karolingische koning

Erfopvolging

De wet beperkte erfopvolging van koningen tot de mannelijke lijn, vrouwen waren dus uitgesloten: eindigden meestal in kloosters, niet altijd vrijwillig.

Brunhilde

= weduwe van een Merovingische koning, zij heeft grote rol heeft gespeeld in verschillende erfopvolgingen, eliminaties en benoemingen van hoge geestelijken.

• Recuperatie

- Periode spreekt heel lang tot de verbeelding

- Clovis als stichter van de Franse natie? > Le Pen (Front National)

- Karel de Grote als stichter van Europa? > Karel – de – Groteprijs

=> politieke recuperatie van de geschiedenis !

• Clovis

Laat Franken zich ontwikkelen tot belangrijkste volk van Europa

=> MAAR: Frankisch rijk wordt door de Salische Wet keer op keer slachtoffer van verbrokkeling (erfrecht van de zonen)

- Dynamiek van de handel in de vroege ME verrast ondanks een overwegend agrarische economie met geringe graad van commercialisering.

- Het is moeilijk juist beeld te krijgen. Ook niet van de fenomenen ‘markt’ en ‘stad’ in de vroege ME.

- Handel in handen van aristocratie, daardoor meer gericht op ‘centrale personen’ in plaats van op ‘centrale plaatsen’, waardoor nog geen noodzaak aan steden in de betekenis van regionale verzorgingscentra.

Kusten van de Noord- en Oostzee

- vormden een dynamisch handelsgebied met handel tussen Seinebekken en Rijn

- had te maken met solide positie van Frankisch rijk

- hierop ging zich dan een groeiend deel van de handel in luxegoederen richten

Friezen

Handel Scandinavië – Frankisch rijk

In de handel tussen Scandinavië en het Frankische rijk hadden de Friezen een belangrijke tussenfunctie:

- vestigden in de belangrijkste gebieden Friese wijken

- waren intermediairs en transporteurs tussen Rijnland, noorden van Frankische gebied, noord- en West – Engeland en Scandinavië.

Scheepstypen

Friezen liggen waarschijnlijk ook aan de basis van twee scheepstypen:

- hulk: ronde kiel à geschikt voor noordzeehandel

- kogge: platte kiel à geschikt voor rustige vaart in Oostzeegebied

Onbetwist centrum voor de Friese handel was Dorestad (iets ten zuiden van utrecht) met op zijn omvangrijkst een inwoneraantal van 2.500 inwoners.

Vikingen

= mannen uit viks = baaien, fjorden die ‘iets’ doen

Rijkdom

- handel en roof lagen in elkaars verlengde

- rijkdom en accumulatie van rijkdom was enorm belangrijk:

• voor verwerving van prestige in Scandinavië
• voor het in stand houden van hun Gefolgschaften en hun machtspositie.
• hoe ze aan die rijkdom kwamen was minder belangrijk.

Handel

- pelzen, was, honing en uit boomhars gewonnen pek

- voornaamste handelcentrum: Haithabu (Hedeby)

- Vikingen drongen ook door richting Ruslanden en zagen handelpotentieel met Byzantium en moslimwereld. Deze handel van de Russische Vikingen droogde op na het midden van de 10^de eeuw (weet niet waarom)