Jicht Jicht is artritis veroorzaakt door vrije urinezuurkristallen in het gewricht. Urinezuur ligt opgeslagen in kraakbeen maar kan vrijkomen en irriteert dan het synovium.

Jicht komt veel vaker voor bij mannen dan bij vrouwen (10:1), de eerste aanval op een leeftijd van 40 jaar, bij vrouwen rond 55 jaar. 50% gebruikt veel alcohol en 30% heeft een positieve familieanamnese. Ook is het vaker bij mensen met het metabole syndroom (hypertensie, DM, adipositas).

Het geeft een heel ernstig artritisbeeld, met rode, zeer pijnlijke gewrichten met soms koorts. Zonder behandeling is het binnen 14 dagen weg.

Bij chronische jicht kunnen tofi ontstaan, dit zijn bulten veroorzaakt door urinezuurophoping onder de huid.

Microscopisch worden er lange staafjes gezien die door de fagocyterende cellen heen steken. Het serum-urinezuur heeft geen enkele diagnostische waarde.

Bij jicht moet er gezocht worden naar secundaire jicht, ofwel de oorzaak. Zo kan er een te lage excretie van urinezuur zijn door nierinsufficiëntie, diureticumgebruik of cyclosporinegebruik. Een andere oorzaak is een te hoge aanmaak, dit komt wel eens voor bij de behandeling van leukemie of lymfomen en bij genetische enzymdefecten.

Pseudo-jicht

Pseudo-jicht heet officieel pyrofosfaatartritis. Er is namelijk een reactie op pyrofosfaatkristallen. Dit zijn bolle kristallen en bij microscopisch onderzoek na punctie steken ze niet uit de fagocyterende cellen.

Pseudo-jicht geeft hetzelfde beeld als jicht, maar de patiënten zijn anders. Pyrofosfaatartritis komt evenveel voor bij mannen en vrouwen, de leeftijd tijdens eerste aanval is hoger (60 jaar) en er is geen relatie met alcoholgebruik en overgewicht.

De incidentie van septische artritis is 2-5 op 100.000. Mensen met een septische artritis zijn daar flink ziek van en het heeft een hoge mortaliteit (11%), vooral bij ouderen is het gevaarlijk. In 91% van de gevallen is stafylococcus aureus of een streptokok de veroorzaker. Het zijn vooral de grote gewrichten, dus heup en knie, die zijn aangedaan.

Gonokokken-artritis is soms een bijkomende aandoening na een urogenitale infectie met neisseria gonnorroe. Kenmerkend zijn pustels op de huid in de buurt van het gewricht.

Ook moet men bedacht zijn op een mogelijke Lyme-artritis (Borrelia bacterie). Er moet dus gevraagd worden naar een tekenbeet en erythema migrans.

Artritis is een ontsteking van het synovium in het gewricht. Bij langdurige of ernstige artritis kan ook schade ontstaan aan het kraakbeen en bot.

Artritis kan gegroepeerd worden naar het aantal ontstoken gewrichten: monoartritis (1), oligoartritis (2-4) of poyartritis (≥5).

Artritis gaat gepaard met typische kenmerken van een ontsteking (tumor, loose of function, dolor, calor, rubor).

De oorzaken van artritis kunnen in 3 groepen verdeeld worden: septisch, kristal, immuun (en artritis als exacerbatie bij artrose). Voor iedere groep is er een andere behandeling. Bij septische artritis moet antibiotica gebruikt worden, bij kristalartris jichtmiddelen en immunosupressiva bij immuunartritis. Verder krijgen patiënten NSAID’s en analgetica en moet het gewricht gekoeld worden.

De diagnose wordt gesteld met de anamnese. Met aanvullend onderzoek in de vorm van een gewrichtspunctie wordt de oorzaak vastgesteld. Verder is er per leeftijdscategorie een vorm van artritis die vaker voorkomt: kinderen -> acuut reuma, adolescenten -> reactieve artritis, middelbare leeftijd -> jicht, ouderen -> pseudo-jicht.

Protheses worden liever niet gezet bij zeer jonge mensen. Dit omdat een prothese een niet al te lange levensduur heeft en maar 2 keer kan worden vervangen.

Bij de plaatsing van een prothese zijn er een aantal complicaties waar men op bedacht moet zijn: vaatletsel, zenuwletsel, infectie, luxatie, fractuur, slijtage of loslating. Vaak vervangen gewrichten zijn: heup, knie, enkel en schouder.