de meest vastgestelde emotionele en gedragsmatige stoornissen bij kinderen zijn verstoorde gedragsstoornissen (CD/conduct disorder, asociaal gedrag) en angst- of stemmingsstoornissen. Agressief, opstandig en vervelend gedrag is gewoon voor een kind van vier a vijf jaar oud. Dit gedragspatroon verdwijnt vanzelf. Wanneer dit aanhoudt tot de leeftijd van acht, wordt bij kinderen de diagnose oppositional defiant disorder (ODD) vastgesteld. Het zijn meestal jongens, kenmerken van dit gedrag zijn ongehoorzaamheid, opstandig en vijandig gedrag richting gezaghebbende volwassenen, wat ten minste zes maanden duurt end e grenzen van de normale ontwikkeling overschrijdt. Een deel van de kinderen met CD ontwikkelt later een antisociale persoonlijkheidsstoornis. Dit is een chronische, psychiatrische aandoening welke wordt gekenmerkt door crimineel gedrag, waarbij anderen worden gemanipuleerd, uitgebu8it of de rechten worden geschonden.

Erfelijke factoren en/of kindermishandeling kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van deze stoornis. Kinderen met schoolfobie hebben een onrealistische angst om naar school te gaan. Het kan dan dit een onderdeel is van verlatingsangststoornis: extreme angst die tenminste vier weken duurt en waarbij het gaat om het verlaten van het huis of de familie waaraan het kind gehecht is. Een sociale fobie is de angst of vermijding van sociale situaties. Sommige kinderen worden gediagnosticeerd met een algemene angststoornis: de angst heeft geen betrekking op een specifiek onderdeel, het kind maakt zich vrijwel over alles zorgen. Wat minder vaak voorkoment in de kindertijd is de obsessieve-compulsieve stoornis (OCS).

Kinderdepressie is een stemmingsstoornis die verder gaat dan normale, tijdelijke somberheid. Dit kan een aanwijzing zijn voor een stees terugerend probleem wat duurt tot in de volwassenheid. Ter behandeling van de problemen kan individuele psychotherapie worden toegepast, waarbij de therapeut een kind één op één ziet. Familietherapie, waarbij het hele gezin op gesprek komt en de omgangsvormen en manier van communiceren wordt geobserveerd. Gedragstherapie is gebaseerd op principes vanuit de leertherapie en heeft vaak veel effect bij kinderen. Wanneer kinderen verbaal minder sterk zijn of een emotioneel trauma hebben doorgemaakt kan creatieve therapie uitkomst bieden. Speltherapie is effectief wanneer ouders een onderdeel van de behandeling zijn. Het kind speelt terwijl de therapeut ondertussen allerlei vragen stelt. Medicamenteuze behandeling bij kinderen is de laatste jaren sterk toegenomen in de VS, maar is niet echt controlverieel. Volgens kinderpsycholoog David Elkin, neemt de hoeveelheid stress voor een kind de laatste jaren toe. Dit komt doordat er meer van kinderen verwacht wordt en zij al op jonge leeftijd worden blootgesteld aan volwassen problemen.

Reacties van kinderen op een traumatische gebeurtenis passeren twee stadia. Eerst is er de angst, ongeloof, ontkenning en verdriet. Na een aantal dagen of weken treedt er regressie van de ontwikkeling en tekens van emotionele stress op. Hoe ouders reageren op zo’n gebeurtenis en de manier waarop ze er met een kind over praten beïnvloedt sterk het vermogen van het kind om te herstellen. ‘

kinderen in deze leeftijd zijn zich ervan bewust dat roddelen over andere kinderen als gemeen wordt gezien en dat een ander daarmee gekwetst kan worden. De meeste kinderen leren om hun agressie te beheersen. De mate waarin een kind agressief is, is mogelijk afhankelijk van de manier waarop zij dingen waarnemen en dat interpreteren. Instrumenteel agressieve kinderen zien macht en onderdrukkingk als effectieve manieren om te krijgen wat ze willen. Kinderen die vijandige agressie laten zien interpreteren situaties vaak volgens de ‘vijandige attributie bias’: zij gaan ervan uit dat andere kinderen hun pijn proberen te doen. Agressie gaat over in pesten wanneer het met opzet wordt gedaan, wanneer het aanhoudt en gericht is op één iets of iemand in het bijzonder: een slachtoffer die doorgaans zwak en kwetsbaar is en zichzelf niet goed kan verdedigen. Pesten kan proactief zijn (om dominantie te tonen of bewonderd te worden) en kan reactief zijn (als reactie op een echte of ingebeelde aanval). Patronen van pesten zijn vaak al zichtbaar op de peuterschool. Fysiek pesten neemt af met de leeftijd, maar andere vormen van pesten nemen toe, met name tussen de elf en vijftien jaar. Slachtoffers van pesten kunnen gedragsproblemen ontwikkelen en worden wellicht zelf agressief. Het optreden van de school is van belang voor het in toom houden van het pesten.

het contact met leeftijdsgenoten is belangrijk voor de ontwikkeling van het kind. Het helpt het kind onder andere sociale vaardigheden te ontwikkelen en geeft het een meer realistisch beeld van zelfeffectiviteit. Een negatieve kant van de vriendengroepen is dat zij soms kliekjes zijn, die vooroordelen ontwikkelen tegen buitenstaanders. Daarnaast kunnen zij antisociale neigingen oproepen, jonge kinderen zijn vaak erg gevoelig om onder druk dingen te doen om erbij te horen. De mate van populariteit wordt belangrijker in de middenkindertijd. Populariteit kan gemeten worden op twee manieren:

- Sociometrische populariteit: wordt onderzocht door kinderen te vragen welke andere kinderen zij het meest en het minst graag mogen. Hieruit omen vijf populariteit statussen naar voren: populair, afgewezen, genegeerd, controversieel en gemiddeld. Sociometrisch populaire kinderen bezitten vaak goede cognitieve vaardigheden, zijn strebers, zijn goed in het oplossen van sociale problemen. Helpen andere kinderen en zijn op een prettige manier assertief.

- Waargenomen populariteit: wordt gemeten door kinderen te vragen wie van de andere kinderen het meest geliefd is bij de rest van de groep. Kinderen met waargenomen populariteit bezitten vaak een hoge status, kunnen dominant zijn, arrogant en agressief. Vaak zijn deze kinderen fysiek aantrekkelijk, goed in sport en minder goed in school. Afwijzing door leeftijdsgenoten en moeite met het maken van vrienden kan lange termijn gevolgen hebben. Vriendschap tussen kinderen veranderd met de leeftijd. Jonge kinderen spelen vooral met elkaar, maar in de middenkindertijd is de vriendschap dieper en meer stabiel. Over het algemeen hebben jongens meer vrienden, maar zijn deze vriendschappen minder intiem en affectief dan de vriendschappen die meisjes hebben.

kinderen brengen meer tijd door met leeftijdgenoten en vrienden dan thuis. Toch blijft de thuissituatie een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling van het kind. De belangrijkste invloed is afkomstig van de sfeer die er thuis hangt. Een belangrijke overgang voor de ouders, is dat de controle over het gedrag van het kind in deze periode langzaam overgaat van ouder naar kind. Zij bevinden zich in een fase van co-regulatie, ouder en kind delen ott op zekere hoogt de macht -> inductieve technieken als vorm van discipline. De manier van oplossen is belangrijker dan de uitkomst. Een moeder is het meest effectief als ouder, als ze tevreden is met haar werkstatus. Kinderen uit arme gezinnen zijn kwetsbaarder voor emotionele of gedragsproblemen dan andere kinderen en hun cognitieve potentieel en schoolprestaties lijden hier ook onder. Over het algemeen functioneren kinderen beter in twee-ouder gezinnen dan in een gezin met één ouder, dit komt met name door een betere economische status en welzijn in een twee-ouder gezin. De kwaliteit van het huwelijk en de sfeer die de ouders creëren zeggen meer dan de getrouwde status. Jonge kinderen ervaren meer stress ten tijde van de scheiding, maar passen zich sneller aan de nieuwe situatie aan dan oudere kinderen. Over het algemeen passen meisjes zich beter aan dan jongens. De scheiding kan ook op de lange termijn gevolgen hebben voor het emotionele, sociale of psychologische welbevinden van het kind. In de meeste gevallen neemt de moeder de voogdij op zich. De kwaliteit van de relatie tussen vader en kind is dan belangrijker dan de frequentie van het contact. Gedeelde voogdij is alleen voordeliger als de ouders nog goed samen kunnen werken. Kinderen uit een één-ouder gezin doen het redelijk goed over het algemeen, maar liggen vaak sociaal en educatief gezien achter vergeleken met leeftijdsgenoten uit twee-ouder gezinnen.

- Samenwonende ouders: lijken veel op getrouwde ouders, maar; ze hebben vaak minder inkomen en educatie, een slechtere relatie en meer mentale gezondheidsproblemen. Verder gaan ouders die samenwonen vaker uit elkaar. Stuvia.com - The Marketplace to Buy and Sell your Study Material

- Als kinderen opgroeien met een stiefvader of –moeder is het afhankelijk van hun hechtingsstijl hoe goed het gaat.

- Er is géén consistent verschil tussen homoseksuele en heteroseksuele ouders in emotionele gezondheid of ouderlijke kundigheid en opvattingen.

- De invloed van adoptie op een kind is kleiner naarmate het kind jonger is ten tijden van de adoptie.

- Het aantal broers en zussen en het effect hiervan is cultuurafhankelijk. In niet geïndustrialiseerde landen, waar de oudere kinderen voor de jonge kinderen zorgen, is een groot aantal kinderen van nut voor werk en zorgen voor ouderen. In geïndustrialiseerde landen is het leeftijdsverschil tussen broers en zussen vaak groter en het aantal kleiner, zodat ouders meer tijd hebben om aandacht te geven aan elk kind en meer goederen te verwerven (rond de leeftijd van zeven tot negen jaar verandert de relatie van een kind met zijn broer en zus. Dit wordt veroorzaakt door een toenemende interesse in leeftijdsgenoten een daardoor een afnemende interesse in tijd doorbrengen met de broer of zus.