A) Marx

• Materialisme: belangen

Materiële behoeften, pas in 2^e, afgeleide instantie ideële behoeften. Verhouding economische infrastructuur (onderbouw) – politieke en culturele suprastructuur (bovenbouw) maatschappij.

Keerzijde behoeften = belangen. Belangen van groepen / individuen kunnen aan elkaar tegengesteld zijn, eigen belangen niet ondergeschikt aan belang geheel mogelijk.
Een belang is een behoefte die je alleen kan bevredigen ten koste van een ander. Vb. bij voedseltekort. Behoeften kun je individueel hebben, belangen kun je niet los zien v/d sociale groep. Belangen horen bij de conflicttheorie, behoeften meer bij het functionalisme.

• Klassenstrijd

Klassen = sociale groepen die verschillende posities innemen in de economie. 2 posities / 2 echte klassen, onderlinge tegenstelling door dynamiek van het kapitalisme. De ’ Verelendung’ lokt een onontkoombare klassenstrijd uit. Leidt tot dialectische omkering: dictatuur van het proletariaat.

• Ideologie

Ideeën weerspelen de werkelijke motieven mensen en groepen: belangen. Ideeën zijn altijd gemasceerde belangen en zijn in het voordeel of nadeel van een ander.
Vals klassebewustzijn: mensen die ideeën hebben die ingaan tegen hun eigen belangen. Hoeft niet altijd om klassen te gaan. Vb. gedachten v vrouwen over zichzelf 100 jaar geleden.
Ideeën kunnen de werkelijke historische processen soms wat verzwakken of aansterken, maar nooit bepalen.

• Standpunten ~ grondslag 1^e stroming conflictparadigma

sociale verhoudingen gekenmerkt door belangentegenstellingen

conflict onvermijdelijk en fundamenteel kenmerk v samenleven

conflict doen zich voor in de vorm van bipolaire belangentegenstellingen

conflict belangrijkste bron sociale verandering in maatschappij.
Inhoud v conflict betrekking op verdeling v schaarse goederen en macht.

Conflictparadigma = ideaaltype geopponeerd aan het functionalistische ideaaltype van de samenleving. Houdt zich bezig met strijd, crisis, verandering, dissensus en ziet de samenleving als het toneel waarop groepen of klassen met tegengestelde belangen elkaar bevechten. Conflict is niet nieuws, het is er altijd geweest. Heeft oude wortels, maar is ook een tegenreactie op het functionalisme.

2 groepen:
1. De kritische benadering: socioloog moet zijn wetenschap gebruiken om de maatschappij in zijn geheel en in het bijzonder de heersende klasse, de power elite, het establishment aan een kritiek te onderwerpen. Een verzoenende maatschappij is wenselijk en mogelijk. Utopische verwachtingen. Als er ergens orde heerst, noemen ze dit een toegedekt conflict, zoals in Duitsland. Orde ontstaat door onderdrukking, dwang die een conflict beslecht en sommige mensen bevoordeelt en andere benadeelt. Overal heerst conflict.
2. Conflict is onvermijdelijk aspect v/h sociale leven. Socioloog moet zich enkel bezighouden met het beschrijven en verklaren van feiten, geen waardeoordelen vellen.

1) Voorbeeld van een elementaire toepassing

Zie syllabus.