• opioide mechanisme (bv. morfine)
  • opiaten blokkeren synthese substance
    P receptoren in het ruggemerg en de
    hersenen (periaqueductal gray area:
    tussen vierde en derde ventrikel)
  • natuurlijke opiaten: endorfines
    (endogene morfines)
  • endorfine synthese ook bij chronische
    pijn, lange afstandslopen, sex,
    aangrijpende muziek

• morfine
  • werkt alleen bij doffe pijn (bv. postoperatief), via dunne
    niet-gemyeliniseerde axonen (niet op dikke axonen bij
    scherpe, operatieve pijn)
  • bij pijnbehandeling zelden verslavend (veelal lage doses)
  • morfine vóór een operatie vermindert latere behoefte (intense pijn kan gevoeligheid van pijnzenuwen/ -receptoren vergroten)
  • andere stimuli (bv. wrijven) remmen spinale pijnneuronen o.a. via endorfine productie inhibeert o.a. Substance P de ‘poort’ (gate) voor pijn wordt gesloten (gate theory)

• cannaboïden (marihuana)
  • cannaboïde receptoren in de periferie

• capsaïcine
  • capsaïcine (bv. in rode pepers) selectedert Substance P (branderig gevoel)
  • uitputting voorraad Substance P  lokale pijnstiller (bv. op gewricht)

• placebo’s en hypnose
  • verminderen emotionele pijn (lokaal)

- verminderde activatie in cingulate cortex, niet verminderd in somatosensorische cortex

• werking onduidelijk, werkt lokaal
• nocebo’s (anti-placebo’s) versterken pijn globaal (angst)

• weefselbeschadiging  afgifte van herstellende substanties (o.a. histamine) prikkelt pijnreceptoren
  • onderdrukt door o.a. ibuprofen
  • na langdurige pijn: chronische of aangeleerde pijn

- kan voorkomen worden door direct intense pijn te bestrijden

• deep brain stimulation
  • electrische activatie van nuclei in de thalamus tegen chronische pijn

• thalamus  somatosensorische schors
  objectieve pijn waarneming (‘pain’), soort pijn, locatie, herinnering

• medulla  thalamus, amygdala, hippocampus, prefrontale cortex, cingulate cortex (via hypothalamus en amygdala)
  emotionelegewaarwording van pijn (‘hurt’), ook bij zien van pijn
  • hypnose en placebo’s werken met name op dit systeem

• pijn wordt beïnvloed door de situatie (bv. sportlieden)

hersenen kunnen pijnverwerking onderdrukken