De persoonlijke ruimte is een soort van draagbaar territorium dat we overal met ons meedragen. Indien anderen te dichtbij komen, verplaatsen we ons zodat we ons weer op ons gemak voelen. Mensen die een verschillende ruimtenorm hanteren, zullen moeite ervaren om met elkaar te communiceren.

Factoren die invloed hebben op de persoonlijke ruimte zijn:

• Liking: mensen die elkaar graag hebben, staan dichter bij elkaar dan vreemden.
• Status: mensen met meer status krijgen meer ruimte dan anderen
• Gender: mannen hebben meestal een grotere persoonlijke ruimte dan vrouwen.
• Natuurlijk wordt onze persoonlijke ruimte ook bepaald door de aard van de conversatie (vb. verschil tussen spreken met prof en met vriend(in)).

Er zijn 4 interactiezones (Hall):

• Intieme afstand : intieme interactie en private conversaties
• Persoonlijke afstand : voor vriendschappelijke interacties
• Sociale afstand : onpersoonlijke zakelijke relaties
• Publieke afstand : voor publieke lezingen

Opm.: wanneer de persoonlijke ruimte geschonden wordt omdat fysieke beperkingen ons daartoe dwingen (vb. lift) ervaren we crowding. Het geeft aanleiding tot:

- verhoogd arousal ( hormoon ) gehalte en angst

- dalende cognitieve functionering

- verhoogde verbale en fysieke agressie

- ze zullen zich via een barrière scheiden van de andere mensen (vb. via tafel, eigen lichaam, ..)

Het managen van ons territorium en van afstand is een belangrijk aspect van non-verbaal gedrag bij mensen. Mensen bezitten verschillende soorten territoria:

• Publieke territoria: territoria die we delen met anderen. Je kan er niet doen wat je wil ondermeer omdat het gecontroleerd wordt door bv. parkwachters, politie. In publieke territoria wordt je verwacht je aan de regels te houden.
• Thuisterritoria: zijn gebieden die eigendom zijn van en gecontroleerd worden door individuen. In deze ruimtes heeft men een grotere vrijheid om te bepalen wat men doet. Vb. eigen clubhuis
• Interactieterritoria: worden sociaal gemarkeerd. Door hun lichaamshouding, oogcontact,.. sluiten diegenen die met interactie bezig zijn zich af van de anderen. Vb. groepen op een feestje
• Lichaamsterritoria: de meest private van alle territoria. Onze rechten om aan andere lichamen te komen en om andere lichamen te bekijken, is terecht.

Opm.: de nood aan een eigen plekje is zo groot dat mensen zelfs binnen publieke territoria hu plekje gaan opeisen (vb. mijn plekje in de aula).

Territoria kunnen geschonden worden op drie manieren: contaminatie, overtreding en invasie.

• Contaminatie: het territorium wordt vervuild of onaanvaardbaar gemaakt. Bv. vandalisme
• Overtreding: oneigenlijk gebruik van een territorium Bv. wanneer een dakloze in het station slaapt.
• Invasie: is de meest serieuze vorm. In dit geval nemen mensen die geen recht hebben op het territorium, het territorium in. Vb. motorbende die een park inneemt.