Tijd is een noodzakelijke afbakening voor een onderzoek naar stadsontwikkeling.
o Beginpunt: Er zijn verscheidene mogelijkheden tot een beginpunt van urbanisatie. Enerzijds is er het continuïteitsvraagstuk: is er een doorleving vanuit de antieke oudheid (continu proces van stadsontwikkeling)? In Noord- en West-Europa is dit moeilijk vast te stellen. In Mediterrane steden baseert men zich op archeologische vondsten. Bv.: Bergen-op-Zoom: de continuïteit tussen de antieke nederzetting en de middeleeuwse stad is moeilijk te bepalen. Anderzijds zien we het ontstaan van nieuwe steden. Dit gebeurt in verschillende fasen. In het gebied tussen de Loire en de Rijn zien we een veel snellere verstedelijking. Bv.: een gebied in Nederland kent 9 fasen van verstedelijking. In België is soortgelijk onderzoek nog niet gevoerd.
o Eindpunt: Wat is dan het eindpunt van urbanisatie? Dat is duidelijker te bepalen. De stadsomwallingen werden afgebroken in opdracht van Napoleon. Tijdens de Industriële Revolutie (19de eeuw) veranderden de steden helemaal van uitzicht: er verschijnen fabrieken en industrieën en dergelijke meer, waardoor de organisatie van de stadsstructuur verandert. Hausmannisatie: een trend die uit Parijs overvloog: creatie van grote boulevards en de sanering van de arme wijken. In 1860 werden octrooien afgeschaft. Hiermee valt de laatste grens tussen stad en platteland weg. Bv.: het saneren van oude wijken in Brussel om er centrale boulevards in te richten.

Waarom zien we een daling van de sterfte? Door de gezondheidszorg, de stijging van de levensstandaard (door economische groei, stijgende welvaart, en daaruit volgend verschillende voedingssoorten) en een betere hygiëne.
o Rol van de gezondheidszorg: TBC was in de 19de eeuw de belangrijkste doodsoorzaak. De epidemie was echter al aan het dalen voor de medische kennis aan het verbeteren was. Aan het einde van de 19de eeuw heeft men de meeste ziektes, bacteriën, parasieten, etc. kunnen identificeren en weet men welke verantwoordelijk zijn voor bepaalde ziekten: Pasteuriaanse of Bacteriologische Revolutie. Men kan sinds eind 19de eeuw de ziekteverwekkers detecteren, bv. malariaparasiet voor malaria, de cholera-bacil voor cholera. Tijdens het interbellum had men daarvoor geneesmiddelen, een verspreiding hiervan komt er pas algemeen na WOII. Maar: het sterftecijfer was toen al gedaald, dus een beperkte rol voor de geneeskunde hierin
o Rol van de voeding: invloed van de voedingstoestand van de mens op infectieziekten. Er zijn weinig sociale verschillen (zowel arm als rijk) tijdens het Ancien Regime. In de 19de eeuw is er een grotere invloed van de sociale verschillen (proletariaat). Voeding werd wel belangrijk. De levensduur van de adel ligt dan ook hoger in de 19de eeuw. De voedingstoestand verbetert. Eind 18de eeuw daalt het sterftecijfer.
In bovenstaande grafiek zien we een tegenovergestelde evolutie: de levensstandaard zijgt wanneer de reële lonen dalen: vanaf 1750 dalen de reële lonen, maar de levensverwachting stijgt wel, in tegenstelling tot vroeger.
o Verbetering van de hygiëne: de huidige consensus in het debat rond de oorzaken van sterfte legt het grootste aandeel van de daling van het sterftecijfer bij een verbetering van de hygiëne. Eind 18de eeuw beseften de mensen dat hygiëne belangrijk is: er wordt geïnvesteerd in riolering, drinkwaterleidingen, etc. door de centrale overheden = SANITAIRE BEWEGING (19de eeuw).
De demografische transitie is de overgang van hoge geboorte- en sterftecijfers naar lage geboorte- en sterftecijfers. Dit gebeurde in twee fasen: eerst ziet men en daling van het sterftecijfer op het einde van de 18de eeuw, daarna ziet men een daling van het geboortecijfer in het midden van tot het einde van de 19de eeuw. Daartussen is er een enorme stijging van het bevolkingscijfer, want de sterftedaling is veel sterker dan de daling van het geboortecijfer..
European Fertility Project (jaren ’60, ’70): men probeerde een link te leggen tussen vruchtbaarheid en industrialisatie. Twee opmerkelijke resultaten:
o In Frankrijk lag de Ig-index dicht bij 1: natuurlijke vruchtbaarheid door de afwezigheid van anticonceptie. Vanaf 1780 (en dus een eeuw vroeger) treedt een daling van de vruchtbaarheid omwille van politieke redenen, namelijk de Franse Revolutie. Het democratisch proces verminderde de druk van de kerk: secularisering! In Frankrijk is er dus een link tussen de Franse Revolutie en demografie.
o In België is er een hogere vruchtbaarheid in Vlaanderen dan in Wallonië: daar was waarschijnlijk meer anticonceptie. Er is hier sprake van een verband tussen vruchtbaarheid en industrialisatie: door de economische achtergrond en de secularisering. De Franse Revolutie had een grotere invloed op Wallonië, in Vlaanderen was men nog veel katholieker.
Vruchtbaarheidsdaling: geen nieuwe anticonceptiemiddelen en geen verband met de huwelijksleeftijd.