de aanwezigheid van grondstoffen en van proto-industrie
De aanwezigheid van steenkool en ijzererts en de ontginning ervan verklaart voor een groot deel de vroege industrialisatie van het Waalse steenkoolbekken. Het bloeiende proto-industrieel netwerk van vlasbewerkers verhinderde de industrialisatie in de vlasindustrie (= wet van de remmende voorsprong).
De vroege ontwikkeling van een moderne industriële katoenproductie in Gent is te verklaren door de aanwezigheid van een bloeiende proto-industrie. De grootste winsten zaten in de productie van katoen. Daarom investeerden de Gentse kooplui-ondernemers op het einde van de 18e eeuw in katoen.
