Je ontkomt niet aan een dilemma door een van beide polen te negeren,

Mensen leven steeds in uitersten; liefhebben – haten, emoties uiten – onderdrukken, werken –
rusten,…

Waar het op aan komt, is dat je de spanning tussen beide op je neemt. wat eerst tegengesteld was,
wordt nu complementair.

Bv Bij woede (zenfilosofie): je handelt niet met woede, maar mag ze ook niet verdringen. Je moet het aanvaarden.

(Jung) Je moet je overgeven aan het diepere-ik (het zelf, imago dei). Het komt tussenbeide om
conflicten tot een geheel te maken. Dit is de zelf-wording. (niet Ik, ik moet losgelaten worden).

Hierdoor krijg je een grotere rijpheid en kan zichzelf zijn. Bij het gevoel van zelfachting, hoort ook de

verzoening met de levensgeschiedenis. Dan pas kan het ons waarde geven.

Wie zich aan zijn leven vastklampt verliest het, maar wie zijn leven prijsgeeft, zal het behouden. Je
moet je niet vastklampen aan je ego, als je het prijsgeeft krijg je een nieuwe kijk op de wereld vanuit het zelf.

Momenten waarin je leven een grote puinhoop lijkt (break-down) kunnen vaak momenten zijn
waarin iets nieuws wordt opgebouwd wat boven jezelf uitstijgt. (break through)

• Je enkel identificeren met je ideaal-ik en je schaduw uitsluiten
  Hij volgt zijn rechtsmatige verlangens niet op. Uiterst streng voor zichzelf om perfect te zijn.
  Bv de perfectionist.
• Je enkel met je schaduw identificeren en je ideaal-ik uitsluiten
  Leven wordt helemaal door begeerte ingenomen.
• Zich soms eens met het ego en soms met de schaduw identificeren
  Meest voorkomende. Bv bij het leiden van een dubbel leven. Heen en weer worden
  geslingerd tussen verplichtingen en driften.

Freud : onbewuste is een wereld van chaotische krachten die klaarstaan om het bewuste te overspoelen. (als een vulkaan). Het bewusten moet hiervoor een heel verdedigingssysteem uitwerken.

Nietzsche: onbewuste is chaotisch, maar niet negatief bedoeld; hier zit spontaniteit . Vindt het niet nodig om je te verdedigen tegen het onbewuste.

Jung: onbewuste is geheel van tegengestelde en aanvullende krachten. Belangrijk ze te structureren. Ego en schaduw moeten in een goed dynamisch evenwicht staan.

Als opvoeders vaak tegengestelde reacties aan kind geven, dan heeft het kind het gevoel dat hij zich moet verdedigen in een opdringerige en bedreigende wereld. Hij maakt een harnas om zich heen (harnas-persona) en toont zijn echte gevoelens niet meer. Dit is een valse persona, het kind is niet geslaagd om zich aan zijn omgeving aan te passen. Zo krijgt de schaduw diepe wortels.

Nagy zegt dat je mens niet los kan zien van de context. Er zijn zowel uitgesproken als onuitgesproken zaken en onuitgesproken zaken zorgen voor een geladenheid die naar het onbewuste wordt verdrongen om te kunnen leven in een wereld waar hij niet zichzelf mag zijn. je kan zaken verdringen (onbewust) en onderdrukken (bewust).