Bureaucratie is dus een zeer strikt omschreven interactiepatroon, dat uitsluitend zakelijk is, gebaseerd op strenge arbeidsverdeling en op competentie van de betrokkenen, kortom zeer rationeel en efficiënt interactiepatroon.

Weber was van mening dat een moderne, complexe maatschappij dergelijke rationele organisatievorm niet kon missen omdat…

 De bureaucratische procedures en strikte taakverdeling ervoor zorgden dat
beslissingen werden genomen op basis van algemene criteria en niet op grond
van individuele voorkeuren of grillen.

 Taken worden enkel verricht door daartoe opgeleide ambtenaren, met als gevolg
een algemeen verhoogd competentieniveau.

 Door ambtenaren een salaris te geven wordt risico op corruptie verkleind.
 Traditionele bestuurssystemen waren gebaseerd op praktijk die in onze ogen
corrupt zijn zoals geschenken geven aan ambtenaar om iets van overheid
gedaan te krijgen

 Doordat ambtenarenposities enkel bekleed worden door vakbekwame mensen
wordt het risico op verwerven van posities op grond van familieverwantschap of
politieke voorkeur verkleind.

Let op! Het gaat hier om een ideaaltype

= Het gaat om een idee/type/model
= Het bestaat niet echt, het is een onderzoeksmodel om iets te
kunnen analyseren. Een analysebegrip om de werkelijkheid te
ontleden

Je mag een ideaaltype niet interpreteren als iets dat nagestreefd moet worden. Het is een normatief begrip, slechts een analysebegrip.

Kortom: Het is een abstracte beschrijving die bedoeld is om bepaalde kenmerken van de werkelijkheid te accentueren, zodat men een beter inzicht krijgt.

• Gulden middenweg tussen ‘negatieve’ en optimistische opvatting van bureaucratie

Hij stelde zich de vraag:

“Hoe is het mogelijk dat in relatief achterlijk Europa een sprong is gebeurd in name bestuur, wetenschappen, rechten, modernisering, rationalisering, …?”

Zijn antwoord hierop was dat bureaucratische gezags-verhoudingen onmisbaar waren om tot moderne rationele maatschappijen te komen.

 Maar! Weber is ook van mening dat bureaucratie haar zwakke kanten heeft.

Hij stelde een ideaaltype op voor het bureaucratisch bestuursapparaat volgens volgende eigenschappen:

• Duidelijke gezagshiërarchie
  : bureaucratie lijkt op piramide met aan top enkele posities

: duidelijke bevelslijn ()

: ieder niveau controleert en superviseert het niveau eronder

• Geschreven regels
  : gedrag van ambtenaren, op alle niveaus van de organisatie, wordt hierdoor bepaald

: hoe hoger het gezagsniveau, hoe meer toepassing van flexibiliteit en interpretatie van de regels vereist

• Voltijds & gesalarieerd

: ieder die een job uitoefent in de bureaucratische hiërarchie wordt vergoed

: promotie is mogelijk op grond van anciënniteit, capaciteit, of mengeling van beide

• Strikte scheiding

: privé  organisatie/bureaucratie

: in geen geval mogen beide vermengd worden

: ‘thuis’ altijd fysiek gescheiden van werkplaats

• Geen controle over de productiemiddelen

: de ambtenaren bezitten de middelen waarmee ze werken niet, geen eigendom.
 traditionele gemeenschappen boeren en ambachtslui die nauwe controle hadden over productieproces en de werktuigen waarmee zij werkten bezaten