Menu

Systemen van sociale stratificatie

In alle gekende maatschappijen tref je sociale ongelijkheid aan.

Hier: sociale ongelijkheden die voortvloeien uit sociale stratificatie.

Sociale stratificatie

  •  sociale gelaagdheid, opgebouwd uit ‘strata’ – de meest geprivilegieerden in bovenste laag en minst geprivilegieerden in onderste laag
  • Niet alle sociale ongelijkheden hangen samen met sociale stratificatie, maar de meest belangrijkste en problematische vormen wel.
  • Men kan 4 basissystemen van stratificatie onderscheiden:
    • Slavernij
    • Kasten
    • Standen
    • Klassen
Lees meer...

Professionals in organisaties

Alle moderne organisaties hangen af van kennis, expertise en informatie-overdracht.

  • Professionals spelen een belangrijke rol hierbij!

Kenmerken van professionals:

  • Hebben lange wetenschappelijke opleiding achter de rug
  • Behoren tot nationale of internationale gemeenschap van experts

Kunnen dus niet zomaar worden ingepast in de bureaucratie!

  • Professionals hebben een tamelijk grote autonomie in vergelijking met anderen in bureaucratie
  • Ze staan met één been in en één been uit de bureaucratische structuur
    : in administratief en beleidsmatig opzicht gaan ze bureaucratisch te werk, maar tegelijk ruimte voor hun autonome activiteiten

Mate van professionalisering van beroepsgroepen verschilt
Bv. Verpleegkundigen, artsen en advocaten zijn beroepen. Maar autonomie van arts of advocaat > autonomie verpleegkundige.

‘Gatekeepers’

: op grond van hun professionele kennis kunnen ze bepalen wie geschikt is voor de
organisatie te werken als cliënt, leverancier of als lid.

‘Consulting bureaus’

: de groei hiernaar is te verklaren doordat professionelen vaak erg moeilijk in te
passen vallen in het bureaucratisch systeem. Zulke vaak kleine dienstverlenende
bedrijven die hun expertise verkopen of verhuren is dus handig.

Lees meer...

De implicaties van de organisatietheorie

Dus uit bovenstaande kenmerken kunnen we besluiten dat de productiviteit van Japanse bedrijven hierdoor te verklaren valt?

 Niet zo zeker van, want er zijn nog typische kenmerken:

  • Er wordt een groot aantal werkuren geklopt
  • Er wordt intensief gewerkt

  • Allicht ligt hier meer het geheim van de Japanse productiviteit !

+ Men mag natuurlijk niet overdrijven, want in de Japanse ondernemingen bestaat
wel degelijk een hiërarchie!
De achting van de ondergeschikte voor de superieur is zeer groot!

Belangrijkste conclusie

: Het Weberiaanse model legt teveel nadruk op piramidale gezagsstructuur, strikte bevelslijn, onpersoonlijkheid in de interacties.

William Ouchi
: stelt voor om in de plaats van piramidale gezag, ‘clanvormen van gezag’ in te
voeren. Dat zijn gezagsvormen die gekenmerkt worden door een veel
persoonlijkere band tussen superieur en ondergeschikte!

Lees meer...

Japanse bedrijven

Japan is het eerste land dat volledig geïndustrialiseerd is in totaal niet-Westerse context. Halfweg 19e eeuw was Japan nog feodaal land, maar in de 20e eeuw na W.O.II is de economische ontwikkeling super snel gegaan! BNP van Japan is het tweede hoogste!

  • Hoe mogelijk?

Waarschijnlijk door specifieke karakter van Japanse ondernemingen:

  • ‘Bottom up’ besluitvorming
    : werknemers op alle niveaus worden geconsulteerd over te
    nemen beslissingen
    : vaak ontmoetingen tussen ‘top’ en ‘basis’
  • Jobrotatie
    : werknemers zijn minder gespecialiseerd omdat ze zeer vaak
    veranderen van functie binnen het bedrijf
    : werknemers weten wél veel af van het bedrijf omdat ze overal al hebben gewerkt
  • Gebonden aan het bedrijf
    : werknemers identificeren zichzelf met het bedrijf, in ruil
    daarvoor ontvangen ze zekerheid
    : individu maakt zich ondergeschikt aan de groep
    in de organigrammen wordt als eenheid niet de individuele
    positie genomen maar de groep!
  • Bedrijf zorgt voor alle aspecten van het leven
    : Japanse ondernemingen organiseren bijvoorbeeld de vrije tijd
Lees meer...

Heeft Michels volledig gelijk?

  • Het is waar dat in grote organisaties macht wordt gecentraliseerd
  • Maar extreme machtsongelijkheid komt niet enkel in grote organisaties voor, ook in kleine groepen.
  • In kleinere organisaties vaak strakkere controle, want door de specialisatie in de bureaucratie, hebben de mensen aan de top vaak maar weinig controle over administratieve beslissingen die genomen worden door ondergeschikten
  • In zekere zin oefenen vaak ondergeschikten een vorm van controle uit op hun superieuren.

Besluit:
Ja en nee. Macht wordt inderdaad gecentraliseerd in grote groepen, maar dit is ook het geval in kleinere groepen. In deze laatste is de machtsongelijkheid vaak strakker omdat de activiteiten van de werknemers onmiddellijk zichtbaar zijn voor de bedrijfsleiding.

Lees meer...

De ‘ijzeren wet’ van Robert Michels

Uit Webers model kan je afleiden dat de macht geconcentreerd is aan de top. Een grote organisatie is een piramide met de meerderheid van de leden onderaan, in relatief machteloze posities.

  • Robert Michels (leerling Weber): hypothese die hij de ‘ijzeren wet van de oligarchie’ noemde.

Oligarchie

= bestuur is in handen van weinigen

Michels ‘ijzeren wet’ is gebaseerd op onderzoek naar de Sociaal-Democratische Partij van Duitsland (sdp), na W.O.I.

  • Centrale ideaal van deze partij was de participatie van de massa in het politieke besluitvormingsproces
  • Naarmate de partij groeide en belangrijker werd, ontwikkelde zij zich tot een heuse bureaucratie

Volgens Michels vertonen alle grote organisaties deze tendens.

  • Bestuur in handen van enkel is een onvermijdelijk aspect van grote organisaties
  • In moderne maatschappij bestaat er spanning tussen een tendens naar bureaucratie en een tendens naar democratie
    • Paradoxaal!
      Democratie veronderstelt de participatie van de massa aan politieke besluitvorming.
      Dit is onmogelijk zonder vorming van democratische partijen.
      Maar dit leidt dan weer tot ontwikkeling van grote, bureaucratische partijen gedomineerd door machtskliekjes!

Lees meer...
Abonneren op deze RSS feed

Advies nodig?

Vraag dan nu een gratis en vrijblijvende scan aan voor uw website.
Wij voeren een uitgebreide scan en stellen een SEO-rapport op met aanbevelingen
voor het verbeteren van de vindbaarheid en de conversie van uw website.

Scan aanvragen