Protestanten willen zich wapenen tegen de volgzaamheid van de katholieke door het gezond verstand en het individueel oordeelsvermogen aan te spreken. Daarop gaat ook de katholieke kerk haar priesters beter vormen: het opleidingspeil van religieuzen steeg aanzienlijk. De priester ging dus verder van de parochianen staan.
Tussen 1500 en 1800 waren de veranderingen in grote traditie zo snel en ingrijpend (renaissance) dat ze alsmaar verder stond van de kleine traditie. Zodoende werd de grote traditie werd minder afhankelijk van de kleine traditie.
De grote traditie werd meer en meer een complex geheel van gespecialiseerde expertenculturen. Een differentiatie in culturele segmenten vond plaats.
bv. muziek en religie waren onlosmakelijke verbonden
Langs de ene kant is dit goed maar aan de andere kant leidt dit tot vervreemding.
Drie oorzaken volgens Norbert Elias.
Aandacht voor volk kadert in de opkomst van het nationalisme: als men het bestaan van een volk kon aantonen met eigen cultuur, taal, traditie en identiteit, kon men daarmee de eis tot natievorming en autonomie kracht bijzetten.
Zoektocht naar de eigen aard van het volk en de natie werd in grote mate door de volkskundigen gefabriceerd: het verleden werd zodanig gereconstrueerd en selectief weergegeven dat het kon dienen ter ophemeling van de eigen natie en ter rechtvaardiging van onafhankelijkheidseisen
17de en 18de eeuw: kunst moest beantwoorden aan welbepaalde klassieke vormvereisten: kunst werd voorspelbaar. Verzet van romantische kunstenaars: vreemde, exotische onderwerpen, het “wilde en natuurlijke” van onbewoonde landschappen, ...
De ontdekking van een volkscultuur is dus een onderdeel van een beweging van cultureel primitivisme waarin het oude, het verre en het volkse aan elkaar worden gelijkgesteld.
Er kwam een romantische reactie op de Verlichting die te elitair en te eenzijdig rationalistisch was en de traditie veroordeelde. Romantici erkenden dat heel wat waardevolle inzichten bewaard waren gebleven.
bv. gebroeders Grimm
Er waren zelfs te weinig oorspronkelijke tradities; de traditie moest niet weggerationaliseerd worden maar gerestaureerd, en waar het bedreigd werd, gereconstrueerd worden.
bv. volksfeesten
