Tekens en signalen
Een boodschap wordt in een vorm gegoten, gecodeerd in tekens of be-teken-d.
= fysisch waarneembare factoren met een verwijzingsfunctie,
= het zijn fysische gegevens die op zichzelf geen inhoud of betekenis hebben. Ze krijgen maar betekenis voor iemand, omdat de zender er die betekenis in gelegd heeft, of omdat de ontvanger er die betekenis in ziet)
De betekenis steunt niet enkel op een persoonlijke interpretatie, maar vooral op een collectieve afspraak. → Ze is cultureel bepaald! [Vb. opgeheven vuist]
Het teken is onbegrijpelijk, indien men niet de sleutel kent die het mogelijk maakt het te ontcijferen. Deze sleutel is de code.
Tekenindeling volgens Peirce:
- Iconen (foto, tekening,…)
- Indexen (bepaalde relatie in ruimte, tijd)
- Symbolen (afspraken: vb. rode roos = liefde)
Tweedelige indeling van tekens
- 1. Natuurlijke tekens (indices of signalen)
Eenfysisch gegeven, die voortkomt uit de omgeving of uit het eigen organisme (betekenis hierachter berust op het leerproces)
→ semiotiek: leer van de tekens
Vb. Blozen: schaamte - 2. kunstmatige tekens
Deze tekens zijn gemaakt door de mens om te communiceren
Vb. taal- a. conventionele tekens
[Ontstaan dankzij een (willekeurige of arbitraire) afspraak]
Er bestaat geen inhoudelijk verband tussen de klank of de opeenvolging van de letters van een woord (vb. paard)
- a. conventionele tekens
De afspraak is een:
- collectieve of cultureel bepaalde afspraak of een
- persoonlijke interpretatie van de zender of ontvanger
vb. rood = gevaar ; zwart = rauw; …
- a. iconische tekens
[Ontstaan via een gemotiveerde wijze]
= kunstmatige tekens, waarvan de vorm lijkt op het object waarnaar verwezen wordt. (Vb. teken van een bloem)
- Sommige emblemen in de doventaal zijn iconisch
- klanknabootsingen of onomatopeeën zoals tiktak, koekoek,…
- overeenkomst in beeld of klank, naar werkelijkheid verwezen
symbolen
[Ontstaan via een gemotiveerde wijze]
= kunstmatige tekens, waarvan de vorm niet gemotiveerd is door een uiterlijke overeenkomst, maar door de ‘innerlijke’ relatie.
Uitdrukking, naam of beeld met bijbetekenis.
Vb. de zee is dan een symbool voor oneindigheid
