Groeiende verschillen door een groeiende interconnectie : handel, technologie en staat, de veranderende mondiale positie van Europa, de groeiende contacten tussen ongelijke partners. Op diverse vlakken wijzigen contacten :

Incorporeert het eigen kapitalistisch handelssysteem gradueel de andere delen van de wereld

Creëert Europa de voedingsbodem van de industriële versnelling in de 19^de eeuw , door accumulatie, importen aanpassingen van kennis.

Deze kennis en technologie toepassen in de ontwikkeling van sterke staatssystemen en ongeziene militaire slagkracht.

Nieuwe en comparatieve datasets ondergraven het beeld van de graduele voorsprong van Europa in de eeuwen voor 1800. Recente vergelijkingen creëert het continent Azie in de 18^de eeuw met 66% van de wereldbevolking minstens 60% van de rijkdom in de wereld. Na 1800 is er een terugval. Uitgangspunt is dat er voor 1800 tussen de maatschappelijke modellen meer gelijkenissen dan verschillen zijn.

Wederkerige vergelijkend perspectief – Europese uniciteit ter discussie stellen. Pomeranz zegt dat in de 15-16^de eeuw is China sterkste economie en dat pas in 19^de eeuw Europa een voorsprong neemt. Hij bestrijdt wat volgens hem valse verklaringen zijn:

De verschillende voorgeschiedenissen

Een meer dynamische maatschappij

Technische voorsprong

Een meer performante markt (China is eveneens een markteconomie)

De aanwezigheid van kapitaal

We maken de denkfout dat de Europese weg ‘normaal’ is. Europa kiest een andere weg omdat het geconfronteerd wordt met dubbele schaarst:

Een schaarste in energie

Een schaarste in grondstoffen

Het commerciële kapitalisme en industriële revolutie zijn een noodzaak. Het Europese continent beland in een ecologische ‘bottleneck’ die ze beantwoorden met een heel groot voordeel. Dit is hun efficiënter technologische kennis en een netwerk van kolonies.

Bin Wong vergelijkt de politieke en economische ontwikkelingen in Europa en China.

Omstreeks 1800 op economisch vlak meer gelijkenissen dan verschillen. De I.R. wordt verklaard door een materiële noodzaak, niet door culturele of intellectuele voorsprong.

Maar op politiek vlak wel veel verschillen

Europa bestaat uit rivaliserende staten, er is een Europees competitieve model en men is in staat tot snelle, flexibele aanpassingen

China is eengemaakt, in hoofdzaak agrarisch rijk met elites die sociale orde in stand. Het Chinese rijk is efficiënter in het sociaal beschermen van zijn onderdanen.

De verschillen zijn een gevolg van langetermijnontwikkelingen op het economische en politieke gebied in diverse regio’s van de wereld. Waarom de een op de ander triomfeert is geen gevolg van voorgestemdheid, maar van een samenloop van omstandigheden.