Menu

niet-verhalende bronnen

classificiatie

diplomatische vs. sociale boekhouding

  • genetische aktenleer
    • ontwerp op of concept: eerste redactie
    • minuut: verdere uitwerking, opgetekend in registers (= protocollen)
    • origineel: het net-exemplaar
    • afschrift
      • kopie van minuut of origineel
      • authentiek of eenvoudig
    • uittreksels: gedeeltelijke afschriften (authentiek of eenvoudig)
  • analytische aktenleer
    • externe bestanddelen of vormeigenschappen
    • interne bestanddelen
      • protocol
        • invocatie
        • intitulatie
        • adres
        • groet
      • inhoud
        • preambule (motivatie)
        • narratio of verhaal
        • dispositie (eigenlijke handeling)
        • sanctie
      • eschatocol
        • datering
        • ondertekening
        • heilswens

andere indeling

  • onderscheiden naar hun aard of inhoud
  • normatief, administratief, sociaal, gerechtelijk, militair, kerkelijk, …
Lees meer...

Bronnen van de vroegmoderne tijd

1. bepalingen indeling van bronnen

  • verhalende bronnen
  • niet-verhalende bronnen
    • diplomatische bronnen
    • bronnen van de sociale boekhouding

2. verhalende bronnen

2.1. de geschiedschrijving

2.1.1. kronieken

  • een analytisch-chronologische vertelling van gebeurtenissen, zonder grote samenhang, waarin vaak kopieën van documenten en soms zelfs originele over genomen worden
  • vooral stedelijke kronieken
    • Chronyke van Gent door Jan Van Den Vivere
    • Kroniek van Antwerpen door Jan Frans en Jan Baptist Van der Straelen

2.1.2. dagboeken die niet autobiografisch bedoeld zijn

  • belangrijk voor mentaliteitsgeschiedenis
  • voorbeelden
    • dagboek van Marcus Van Vaernewijck
    • dagboek van Godevaert Van Haecht
    • dagboek van Cornelis en Filips van Campene

2.1.3. humanistische geschiedschrijving

  • verzorgd Latijn, rationele en kritische inslag, belang van de stijl
  • Jacobus Meyrus: Compendium Chronicorum Flandriae en Annales Rerum Flandricarum
  • Pontus Heuterus: Opera historica omnia burgundica, austriaca en belgica

2.2. de autobiografische bronnen

2.2.1. dagboek

  • bijna gelijktijdig met de gebeurtenissen opgesteld
  • weerslag van wat iemand meemaakt, voelt en denkt
  • mogelijk zelfbedrog

2.2.2. reisverhaal

  • Lodovico Guicciardini: Descrittione di tutti i Paesi Bassi
  • Derival: Le voyageur dans les Pays-Bas Autrichiens
  • Shaw: Essai sur les Pays-bas autrichiens

2.2.3. autobiografie

  • vanuit de oudheid doorgegeven in de middeleeuwen naar de vroegmoderne tijd
  • M.E. de Montaigne, Les Essais
  • J.J. Rousseau: Les Confessions

2.2.4. mémoires

  • belangrijkste bronnen
  • verschonende, rechtzettende functie
  • de Mémoires van Saint-Simon

2.2.5. brieven die autobiografisch zijn

  • vooral private correspondentie

2.3. publicistische bronnen

2.3.1. vlugschriften (vliegende bladen)

  • algemeen verspreid geschrift dat een concreet feit bespreekt of beschrijft
  • kenmerken
    • actualiteit
    • openbaarheid
    • gericht op een bepaald feit
  • indeling
    • om iets bekend te maken
      • officieel, vanuit de overheid
      • niet-officieel
    • om te overtuigen (= pamflet)
      • de Mazarinades, n.a.v. de Fronde
      • Filips van Marnix van Sint-Aldegonde in de Nederlanden

2.3.2. kranten

  • kenmerken
    • actualiteit, gericht op feiten en openbaarheid
    • periodiciteit, regelmatige en continue verschijning
  • oudse courantier: Abraham Verhoeven
  • Frankrij:k: La Gazette, Théophraste Renaudot: propagandisch

2.3.3. brieven

(maar doorgaans onder de niet-verhalende bronnen)

Lees meer...

HEURISTIEK VAN DE VROEGMODERNE TIJD

I: Bibliografieën

1. bepaling en geschiedenis van de bibliografie

  • doel: bestaande wetenschappelijke publicaties opsporen en op de hoogte blijven van wat verschijnt
  • werkinstrumenten die voor de wetenschappen van fundamenteel belang zijn
    • geen dubbel werk leveren
    • alle nodige achtergrondinformatie vinden
  • een overzicht van boeken, artikels en bijdragen
    • doorgaans beperkt tot een tak van de wetenschap
    • een simpele lijst of uitgebreid met informatie en kritische waarderingen
    • volledige bibliografieën vs. selectieve bibliografieën
  • begrippen
    • bibliografie: bibliotheca, thesaurus, dictionnaire, index
    • repertorium: referentiewerk met lijsten van auteurs en werken, van plaats- en persoonsnamen uit een bepaald gebied, periode, discipline, …
  • indeling
    • algemene bibliografieën vs. gespecialiseerde bibliografieën
    • retrospectieve vs. lopende bibliografieën
    • nationale vs. internationale bibliografieën

2. algemene bibliografieën

2.1. internationale algemene bibliografieën

  • Conrad Gesner: Bibliotheca Universalis
  • Paul Otlet en Henri de la Fontaine: Office International de Bibliografie (Mudaneum): 10 mln steekkaarten

2.2. nationale algemene bibliografieën

2.2.1. met nationaal karakter

2.1.1.1. retrospectieve

  • Valerius Andreas: Biblotheca Belgica, voortgezet door J.F. Foppens
  • Bibliographie Nationale. Dictionnaire des écrivains et catalague de leurs publications
  • F. De Potter: Vlaamse Bibliographie
  • F. Van der Haeghen: Bibliotheca Belgica: bibliographie générale des Pays-Bas
  • M. Th. Lenger: Bibliotheca Belgica: bibliographie générale des Pays-Bas

2.2.1.2. lopende

  • Bibliographie de Belgique – Belgische bibliografie
    • in België uitgegeven
    • door Belgen geschreven
    • over België gaande

2.2.2. met regionaal of lokaal karakter

  • P. Beusen, H. Rombaut en M. Pauly: Bibliografie van de geschiedenis van de steden van België en van het groothertogdom Luxemburg

2.3. belang

  • niet omwille van praktische redenen, men zal er wel interessante gegevens vinden, maar die staan vermeld tussen duizenden andere titels over de meest uiteenlopende disciplines
  • wel buigen over de geschiedenis van de wetenschap of onderzoek naar het gebruik van bepaalde talen

3. historische bibliografieën

3.1. internationale historische bibliografieën

3.1.1. van algemeen-historische aard en online raadpleegbaar

  • America: History and Life
    • Noord-Amerika en Canada
    • situering in geheel van de wetenschap
  • Bibiograpghie de Civilisation Mediévale (BCM) i.s.m. International Medieval Bibliography
  • Historical Abstracts (niet Amerika en Canada)
  • Historie in Titels (HinT)
  • International Medieval Bibliography
  • Digitale Bibliografie Nederlandse Geschiedenis
  • STCN: Short Title Catalogue Netherlands (work in progress)
  • STCV: Short Title Catalogue Vlaanderen

3.1.2. van thematische aard en niet online raadpleegbaar

  • politieke-institutionele geschiedenis en rechtsgeschiedenis
  • militaire geschiedenis
  • demografie
  • sociaal-economische geschiedenis
  • stadsgeschiedenis
  • godsdienstige aangelegenheden
  • culturele aangelegenheden
  • maritieme en koloniale geschiedenis

3.1.3. bibliografieën van academische proefschriften

  • L. François: te paard door drie eeuwen + lopende aanvullingen

3.2. nationale historische bibliografieën

3.2.1. van algemene aard

3.2.1.1. retrospectieve tot 1988, in 1941-1944 geen historische productie

  • Henri Pirenne: Bibliographie de l’histoire de Belgique. Catalogue méthodiqe et chronologique des sources t des ouvrages principaux relatifs à l’histoire de Belgique jusqu’en1830
  • A. Bousse en F. Ganshof: Algemeen register op het Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis
    • het register bevat een systematische lijst van de artikels van de Kroniek van het tijdschrift over dezelfde periode
  • J. Van Houtte: Un quart de siècle de recherche historique en Belgique
  • L. Genicot: Vingt ans de recherche historique en Belgique
  • W. Baeten en C. Koninckx: België in de 18de eeuw. Kritische bibliografie. La Belgique au 18e siècle

3.2.1.2. lopende

  • Bibliographie de l’histoire de Belgique – Bibliografie van de geschiedenis van België in Tijdschrit voor Filologie en Geschiedenis (veel achterstand)

3.2.2. met regionaal of lokaak karakter

  • L. De Wachter: Repertorium van de Vlaamsche gouwen en gemeenten
    • I algemeen gedeelte en gewesten
    • II gemeenten A-G
    • III gemeenten H-S
    • IV gemeenten T-Z
    • V algemeen gedeelte en gewesten. gemeenten A-B
    • VI gemeent C-Z
  • P. Beusen, H. Rombaut en M. Pauly: Bibliografie van de geschiedenis van de steden van België en van het Groothertogdom Luxemburg
    • België; algemeen deel
    • België, vroege vorstendommen
    • België; de steden
    • Het groothertogdom Luxemburg

3.2.3. politieke en institutionele rechtsgeschiedenis

  • P. Van Heesvelde, Overheidsinstellingen van de Habsburgse Nederlanden
  • W. Prevenier en B. Augustyn; De gewestelijke en lokale overheidsinstellingen in Vlaanderen tot 1795
  • R. Van Uytven, C. Bruneel, H. Coppens en B. Augustyn: De gewestelijke en lokale overheidsinstellingen in Brabant en Mechelen tot 1795

II: Bronnenpublicaties

1. bronnen politieke-institutionele geschiedenis (16e eeuw)

  • L.P. Garchard: Correspondance de Philippe II sur les affaires des Pays-Bas

2. bronnen politieke-institutionele geschiedenis (17e eeuw)

  • H. Lonchay, J. Cuvelier en J. Lefevre: Correspondance de la cour d’Espagne sur les affaires des Paus-Bas

3. bronnen politieke-institutionele geschiedenis (18e eeuw)

Lees meer...

kerkelijke bestuursorganen

de curie

  • romeinse congregatie: departement olv prefect
  • pauselijke dienste: staatssecretatie (beheer, diplomatiek, buitenlandse politiek)
  • curierechtshoven

andere instelingen

  • kerkprovincies: aartsbisschop
  • bisdommen: bisschoppen worden spilfiguren, staan in voor grote controle
    • jaarlijkse controle van alle parochies
    • verkleining van de de bisdommen
  • bijgestaan door vicarissen-generaal
  • officialiteiten (kerkelijke rechtbank): verlies van bevoegheden
  • kappitel : gemeenschap die instaat voor liturgie en tijden, bemand door kanunniken en kanunnikessen
    • collegiaal: kerk met kappitel
    • kathedraal: kathedraal met kappitel, functie bij sede vacante (tussen 2 bisschoppen)
  • dekens
  • priesters en kerkfabrieken

~> gevolg: veel meer bronnen op alle niveaus, voor efficiënte supervisie: bv. parochieregisters

Lees meer...

vertegenwoordigers van de onderdanen: de provinciale staten

casus de Staten van Vlaanderen

  • samenstelling:
    • opname van subalternen (plattelandsdistricten) 1754
    • opname van adel: 1787
  • toegenomen activiteitenterrein: vooral handel en economie
    • protrectie visserij
    • vrijhandel voedingsgewassen
    • aantrekken geschoolde arbeiders
    • intrestloze leningen
  • provincinale staten roepen in 1789 onafhankelijkheid van de provincie uit

Jozefiaanse hervormingen

- 1781: insectiereis vanJozef II in de Nederlanden, incognito als graaf van Falkenstein

- religieuze hervormingen

- afschaffing seminaries en oprichting 1 keizerlijk seminarie

- afschaffing beschouwende kloosters

- bestuurlijke hervormingen

- afschaffing colleterale raden, oprichting 1 regeerraad naar Frans model

- indeling in 9 kreitzen zonder respect voor bestaande grenzen olv intendaten

- doel: reationalisatie en effeciëntie

- hervormingen in de rechtspraak

- scheiding van de machten

- alleen gediplomeerde juristen

- piramidale strictuur

~> verzet leidt tot Republiek van de Verenigde Nederlandse Staten (niet erkend)

Lees meer...
Abonneren op deze RSS feed

Advies nodig?

Vraag dan nu een gratis en vrijblijvende scan aan voor uw website.
Wij voeren een uitgebreide scan en stellen een SEO-rapport op met aanbevelingen
voor het verbeteren van de vindbaarheid en de conversie van uw website.

Scan aanvragen