De dader is een on-mens = een pessimistische antropologie (cf. manicheïsme) een monster. Mensen zijn verblind door de diabolisering.

Diabolisering betekent dat een persoon die iets kwaad heeft gedaan 100% dader is. Personen die het slachtoffer zijn van dat kwaad zijn dan 100% slachtoffer. Mensen gaan ervanuit dat zij helemaal goed zijn en de ander helemaal slecht. Deze houding heeft gevolgen op vergeving. In deze visie is vergeving onmogelijk, omdat de dader door en door slecht is moeten we ons hard opstellen en

kunnen we niet vergeven. Deze visie is dus heel zwart-wit.

Voor hen is het een troostende en overzichtelijke visie. Ze weten perfect wie goed en slecht is (niet altijd juist) en het is troostend omdat ze weten dat zij niets misdaan hebben.

Gevaren zijn hierbij dat ze het kwaad in stand houden, ze willen wraak (imiteren)! Ze houden het kwaad ver van hun af door het op anderen te richten.

Opdracht hierrond is de de-diabolisering: erkenning van het verlangen naar het goede in de anderen en van het kwade in jezelf. Zo kan men wel tot vergeving komen.

Er is een spanning om slachtoffer te straffen of te vergeven. Botsen van 2 geboden (gerechtigheid en
vergeving).

Vergevingsgezindheid mag nooit ontaarden in toegeeflijkheid, zwakheid of vals medelijden.

Gerechtigheid mag nooit ontaarde in machtsgevoel en wraak.

Vergeving moet dus altijd samenkomen met gerechtigheid. Visie op kwaad wordt in dit hoofdstuk verbonden met de visie op vergeven. Omdat de maten waarin wij vergeven afhangt van met welke visie je op het kwaad kijkt.

Werken aan je schaduw is het tegendeel van streven naar perfectie. Perfectie is niet belangrijk en zorgt dat mensen uit de boot vallen. Je kan beter streven naar heiligheid.

Perfectie voelt zich dikwijls vernederd, heiligheid nooit, want die is nederig.

Je moet je eerst ten volle aanvaarden voordat je iets kunt veranderen aan jezelf.

De schaduw ontwikkeld sterk in 2 levensfasen: in het begin en in het midden van het leven.

Groeifase bestaat uit waarvoor je schrik hebt.

“In hachelijke levensomstandigheden doen mensen een beroep op grote genezingssystemen - als het christendom en het boeddhisme. De mens moet rekening houden met een wijsheid die groter is dan hemzelf.” (Jung)

De spirituele dimensie van de mens noemt Jung het Zelf. Andere namen zijn: het centrum, de ziel, het diepere ik,…

Voor Jung is het Zelf het ‘beeld van God’ in ieder van ons. Het maakt ons tot een heilig wezen, een uniek iemand.

De harmonisering van de persona en de schaduw is het werk van het Zelf. Dit kan maar op voorwaarde dat men het Zelf ziet als goed, medelijdend en liefdevol.

Je schaduw binnen halen is belangrijk om:

Om persoonlijk verder te groeien…

Je kunt jezelf niet kennen als je je schaduw niet kent. Je moet een evenwicht zoeken. ziekte: kunnen ervaringen zijn van eigen mogelijkheden.

Om relationeel verder te groeien…

Als we de schaduw niet binnenhalen blijft hij projecties op anderen werpen.
Binnenhalen positief voor interpersoonlijke relaties en samenleving

Om moreel verder te groeien…

De schaduw is niet het kwaad, anders moest je hem niet binnenhalen, maar bestrijden. Als je er tegen strijd is dat gevaarlijk dan wordt hij gescheiden van het zelf en laat hij zijn duivelse kant zien.
Als je hem erkent dan wordt hij opgenomen in integratieproces en wordt het zelf in stand gebracht

The Old Ethic = geweten is gehoorzaamheid aan de morele regels en codes. Dit leidt tot een zondebokmentaliteit … Oog om oog leidt tot een wereld zonder ogen en zonder tanden…

The New Ethic = men projecteert niet meer op de ander, maar erkent die in zichzelf, neemt er de verantwoordelijkheid voor op en integreert ze in een coherent moreel leven

Het volledig aanvaarden van jezelf, met je kleine en grote kanten als voorwaarde voor een moreel oordeel.