De eerste term is oud, de andere is nieuw en omstreden. De auteur heeft dit gebruikt om twee trends aan te duiden: de impuls tot permanente vestiging en de impuls tot een bredere horizon. Een grote ontdekking is de relatie tussen deze twee. Het succes van gevestigde samenlevingen leidde tot expansiedrang op politieke, economische en ideologisch gebied. Deze drie gecombineerd zorgden voor een tendens die zich bij alle bestudeerde beschavingen voor heeft gedaan.

De laatste twee eeuwen worden gezien als een periode waarin een wereldlijke economie tot stand kwam, een tijd van ideologie, conflicten en revoluties in technologie en communicatie. Er zijn pogingen gedaan tot politieke samenwerking, terwijl religieuze, etnische en nationalistische conflicten alleen maar zijn toegenomen. Nationalisme en liberale democratie zorgden voor spanningen en leidde tot totalitaire doctrines en twee wereldoorlogen. Socialisme had een meer humaan karakter en kapitalisme stond na de oorlog tegenover communisme.

De Koude Oorlog zorgde voor wereldwijde instabiliteit en tegelijkertijd gingen Atlantische en Pacifische naties in de wereldeconomie meedraaien, en vond er een revolutie plaats op het gebied van het uitwisselen van informatie. Het is verleidelijk dit te vergelijken met de klassieke rijken, waarin beschaving uiteindelijk in al haar vormen over de grenzen trad, en kans bood tot het ontstaan van nieuwe beschavingen, vertrouwende op oud en nieuw gedachtegoed.

Tussen 1500 en 1900 ontwikkelden Europa, China, Rusland en de Islamitische wereld zich. Ook kwamen onafhankelijke beschavingen tot stand in Amerika en op de Japanse eilanden. Er was nu een sterk maritiem aspect: Moslims voeren over de Mediterrane zeeën, China over de zuidelijke en Europa over Atlantische Oceaan. Europese verbetering in scheepsbouw en Chinese stuurkunst en uitvingen van het buskruit droegen hieraan bij. Europeanen werden superieur. Met religieuze en commerciële motieven werden Amerika en Azië door Europa geopend voor handel en verovering. Russen en Chinezen vergrootten hun invloed in Centraal-Azië en de Moslims breidden hun rijk uit van het Nabije Oosten tot India. Religieuze idealen werden vermengd met rivaliserende religies en seculiere ideologieën. Europees geloof maakte met politieke en industriële revoluties een grote impact.

Na jaren van verval kwamen er nieuwe beschavingen tot stand, en ook economische heropleving binnenlands en ook enigszins internationaal. Dit gebeurde vooral in West- Europa, Rusland, het Midden-Oosten en Zuid-China. Landbouw werd verbeterd en productie werd als vanouds opgestart. Chinezen en West-Europeanen waren vooral succesvol, door handel te starten met de Arabieren als tussenpersonen. Ook al waren politieke systemen door geografie en traditie verschillend, het gemeenschappelijke patroon was dat verkregen religieuze autoriteit samenging met politieke autoriteit, de vooraanstaande economische drive ondersteunend. Steden floreerden in handel en productie en kregen vaak autonomie. Mongoolse invallen leidden tot een omvangrijke samenwerking tussen Rusland, de Islamitische wereld en China. Het nam echter ook de pest met zich mee, wat voorspoed tegenhield.