Ontwikkeling

Cognitieve therapie: jonge, bloeiende therapie vorm

-> tak gedragstherapie

Uitgangspunt: cognitieve theorie

= gedrag wordt bepaald dr gedachten (cognities) en gedrag kan veranderd worden dr de cognities aan te passen

Cognitieve + gedragstherapie = cognitieve gedragstherapie

Grondleggers: Ellis en Beck

=> zij ontwikkelden therapievormen die stelden dat stoornissen ontstaan tgv de irrationele manier waarop de cliënt over dingen denkt

Nu: ontw en verandering vd cognitieve therapie: in de huidige visie ontstaan stoornissen dr disfunctioneel denken

Basis om problematiek in kaart te brengen: ‘diagnostische cyclus’ (De Bruyn)
- aanmelding (verhelderend)
- klachtenanalyse (verhelderend)
- probleemanalyse (onderkennend)
- verklaringsanalyse (verklarend)
- indicatieanalyse

Recent is het model aangepast: ‘model voor probleemidentificatie’ (De Raedt & Schacht)
- aanmelding (verhelderend)
- klachtenanalyse (verhelderend)
- voorlopige probleemsamenhang!
- probleemanalyse (onderkennend)
- verklaringsanalyse - diagnosestelling (verklarend)
- holistische theorie!
- indicatieanalyse – advies

Aanmelding – verhelderend
*Wie komt er, met wat, net nu, naar hier
- wie komt er in therapie: wie meldt aan, wie wordt aangemeld, wie is er allemaal bij
- met wat komt men in therapie: met welke aanmeldingsklacht komt men in therapie
- net nu in therapie: waarom net nu (concrete aanleiding)
- naar hier in therapie: waarom naar hier

Klachtenanalyse - verhelderend

Doel: klachten en problemen binnen de leefcontext vd cliënt te inventariseren

Hoe? - Mbv klachtenlijsten en checklists (om ervoor te zorgen dat men bepaalde aspecten nt over
het hoofd ziet)

- Leidraad: schema vd 5 G’s: cliënt systematisch laten beschrijven welke Gebeurtenissen
spontaan aanleiding geven tot bepaalde Gedachten, Gevoelens, Gedragingen en wat de

Gevolgen waren

Exploratie van:

*Ontwikkelingsgeschiedenis
- overlopen vd ontwgesch vd cliënt
- overlopen vd ontwgesch vd klachten: gedetailleerd zicht op verloop vd klachten

*Hanteringsgedrag & Sociale ondersteuning
- hoe men in het verleden is omgegaan met de klacht
- wat men momenteel met de klachten doet
- Opm: goed navragen wat men juist deed, hoelang men dit heeft geprobeerd, …

*Ziektetheorie & Genezingstheorie
- Ziektetheorie = opvatting vd cliënt of evt. vd ouders hoe de problemen zijn ontstaan
-> geeft info over de eigen visie op de oorzaak en over de attributies die men maakt

Belangrijk om te weten met het oog op verandering: als de cliënt van mening is dat de ziekte buiten zichzelf licht moet deze visie mss eerst aangepast worden voordat er verandering kan optreden
- Genezingstheorie = opvatting vd cliënt of evt. vd ouders hoe de problemen opgelost
kunnen worden
-> hun visie over de manier waarop de zaken aangepakt moeten worden

Holistische theorie

Als alle analyses gemaakt zijn en alle hypothesen getoetst zijn, dan: definitieve probleemsamenhang opstellen.
Deze moet besproken worden met de cliënt en zal het uitgangspunt vormen vr de indicatiestelling.

Indicatieanalyse – therapieplan en behandeldoelen

Obv betekenis- en functieanalyses : therapieplan opstellen als basis vd therapie

moet doelen hebben die concreet en operationaliseerbaar zijn en bij elk doel moet vastgelegd worden welke technieken worden gebruikt

Ontstaan in de jaren ’58-’60 als reactie op de manier van werking in de psychoanalyse: ze verweten de psychoanalyse dat deze onwetenschappelijk was.

=> DUS: nadruk op wetenschappelijk karakter: doelstellingen en procedures moeten duidelijk zijn en alles moet wetenschappelijk getoetst kunnen worden

Gedragstherapie wordt vaak omschreven als het toepassen vd leertheorie.

Leertheorie:
- gedrag is aangeleerd, dus abnormaal gedrag kan men ook afleren
- Russische traditie (Pavlov; KC)
- Amerikaanse traditie (Thorndike & Skinner; OC)

Interesse in leertheoretische principes => ontstaan van arsenaal aan gedragtherapeutische technieken (klassiek & operant).

Bijvoorbeeld:

- KC: Methodes om pathologische angst te reduceren dr patiënt geleidelijk aan te confronteren met
de CS, terwijl hij gelijktijding een andere, incompatibele reactie uitvoert, neemt de angst vd de CS
af -> gevreesde S-R-relatie (spin-angst) wordt vervangen dr een nieuwe relatie (spin-ontspanning)
=> systematische desensitisatie (ontwikkeld dr Wolpe)

- OC: Gewenst gedrag doen toenemen en ongewenst gedrag doen afnemen : gedrag veranderen dr
belonen, straffen en negeren = gedragsmodificatie

Psychotherapie ≠ Counseling:

PSYCHOTHERAPIE
- werken in de diepte > gespecialiseerd
- opsporen en aanpakken onderliggende problematieken
- werken met pathologie / complexe / meervoudige problematiek
- doel is genezen / veranderen
- meer gericht op opheffen van stoornissen

COUNSELING
- werken in de breedte > niet gespecialiseerd
- direct aan de slag met concrete moeilijkheden
- werken met psychosociale /enkelvoudige problemen
- doel is ondersteunen / probleemoplossing op gang brengen
- meer gericht op preventie, omgaan met en begeleiden van …
=> doorverwijzing bij pathologie/complexe/meervoudige problematie
=> goed samenwerkingsverband, gn hiërarchische structuur