Onderzoek: Authoritarian Personality – Theodor Adorno

Kern: Mensen met autoritaire opvoeding bevoordeeld of niet?

• Ze ontwikkelden verschillende schalen, ieder voor ander levensdomein, om mate van bevooroordeeld denken te meten.
• Respondenten moesten antwoorden of dat ze al of niet eens waren met voorgelegde rigide stellingen over joden en andere minderheden.
  • Mensen die bevooroordeeld waren volgens één schaal, in algemeen dat ook waren voor andere schalen

Conclusie:

• Mensen met ‘autoritaire persoonlijkheid’ rigidere opvattingen hadden, dat zij onderdaniger/slaafs waren ten aanzien van mensen die zij beschouwen als hun superieuren, en baziger ten aanzien van mensen die ze als inferieur

beschouwen.

• Ze bleken ook erg tolerant te zijn in hun seksuele en religieuze attitudes.

Adorno’s vaststelling:

Kenmerken van autoritaire persoonlijkheid komt voort uit opvoedingspatroon waarbij ouders geen directe affectie en liefde tonen aan kinderen, maar afstandelijk en gedisciplineerd blijven.
 Eenmaal volwassen zal het kind geplaagd worden door onverwerkte angsten, die
hij enkel kan controleren door keurslijf van rigide attitudes aan te meten.

(Pag.216 staan twee voorbeelden van stellingen)
De meerderheid van diegenen die het eens waren met de eerste uitspraak, waren het ook eens met de tweede.

 De stereotype opvatting over ‘de jood’ fungeert als een verzamelnaam voor alles
wat men afwijst, ook al gaat het om onderling tegenstrijdige zaken.

Kritiek op Adorno’s Onderzoek

• Twijfel i.v.m. betrouwbaarheid schaal
• Autoritaire houding geen persoonlijkheidskenmerk, maar weerspiegelt waarden en normen van bepaalde subcultuur in maatschappij

Bevestiging van Adorno’s onderzoek

• Eugene Hartley: Onderzoek naar houdingen tegenover 35 minderheden vast dat individuen met een negatieve houding tegenover leden van één minderheid zeer vaak ook negatieve verhoudingen aannamen tegenover leden van andere minderheidsgroepen.
  Opm. Denk ook aan verzinsel Pireneërs en Danireërs. (pag.217)

Hoe verklaren van Jodenhaat in ’30?

Men schrijft dit toe aan geschiedenis Duitse Keizerrijk
 Zeer starre hiërarchische verhoudingen in alle sociale instituties
 Als je in zulke toestand opgegroeid wordt dan krijg je neiging om naar die
starre duidelijkheid terug te grijpen, aangezien je jarenlang orders
gehoorzaamd hebt

Bijgevolg: Gemakkelijker om één groep de schuld te geven en dit ook aan te nemen.

Waarom Nazisme in Duitsland?
Autoritaire persoon

• Houdt niet van twijfel
• Wil houvast, zekerheid
• Geen ambivalentie

Wanneer spreek je van stereotype?

Veel vooroordelen zijn gebaseerd op stereotiepe redeneringen…
 Ieder denken is gebaseerd op categorieën waarmee we onze ervaringen indelen
Maar soms zijn deze categorieën ongegrond en zeer star
Men wenst dit niet te veranderen zelfs als men weet dat niet alle individuen zo
zijn, men corrigeert stereotypen niet.

Stereotypen kunnen zowel schadelijk als onschadelijk zijn:

 Onschadelijk
: emotioneel tamelijk neutraal en raken belangen van betrokkenen niet
Bv. opvattingen van Nederlanders over Belgen en omgekeerd

 Schadelijk
: stereotypes die verweven raken met gevoelens van angst
 stereotypes krijgen hatelijke, vijandige inhoud

Stereotypering gaat vaak gepaard met psychologische mechanisme van overdracht:

Ongenoegens worden gericht tegen objecten die nochtans niet aan de oorsprong liggen van beleefde angstgevoelens.

Belangrijk verschil tussen angst en vrees
= angst: je weet niet waarom maar je voelt je helemaal niet goed, altijd onbestemd
= vrees: je weet precies wat er gaat gebeuren, altijd concreet

Bij overdracht zal er een overdracht zijn van dat onbestemde naar dat concrete. Denk bv. aan iets dat in middeleeuwen gebeurde en waarvan oude vrouwtje aan de rand van het dorp schuld van kreeg (heks).

Al hun ongenoegen afwerpen op zondebok.
= krijgen de schuld van alles wat hen dwars zit, hoewel zij er evenmin aan kunnen
verhelpen
= vaak individuen die

Verschijnsel zondebok komt vaak voor in gedepriveerde (vaak etnische) groepen die met elkaar in competitie treden voor het verwerven van economische beloningen.

Zondebokmechanisme steunt op overdracht, maar ook op projectie:

Het onbewust toeschrijven van eigen wensen of kenmerken aan anderen.

• Situaties waarin individuen gefrustreerd worden, waarin ze erg moeten beheersen zijn ze vaak niet in staat eigen gevoelens te herkennen.
   Deze worden geprojecteerd op anderen.
• Vaak weerspiegelt het beeld dat men van anderen heeft meer zichzelf dan de ander.
  Bv. Bizarre opvattingen die onder blanken leefden dat zwarten van lust overliepen, waarschijnlijk eigen seksuele frustraties.

Verschil vooroordeel  discriminatie

 Vooroordeel
: verwijst naar opvattingen en attitudes die leden van groep hebben over een andere
groep
: deze opvattingen die zowel positief als negatief kunnen zijn, zijn vaak gebaseerd op
‘horen zeggen’

 Discriminatie
: verwijst naar gedrag, dus naar een feitelijke achterstelling van leden van een
andere groep, Bv. op arbeidsmarkt.
: bepaalde groepen of individuen uitsluiten

Belangrijk: Mensen kunnen bevoordeeld zijn, zonder hen te discrimineren.
Maar ook omgekeerd kunnen mensen discrimineren zonder vooroordelen
te hebben. Denk aan: Blanke die huis wil kopen in buurt waar veel zwarten woont, maar dit niet doet, niet omdat hij vooroordelen heeft, maar omdat hij weet dat het huis in waarde zal dalen, weet dat dit het geval is met huizen in zulke buurten.

Menselijke soort kan men niet gemakkelijk indelen in biologisch verschillende rassen.

 Teveel uitzonderingen op de onderverdeling in rassen

Maar meest beslissende argument tegen rassentheorie is van genetische aard:

• Gemiddelde genetische verschillen tussen leden van eenzelfde ‘ras’ zijn even groot als gemiddelde genetische verschillen tussen leden van verschillende rassen!!
• Mensensoort vormt een continuüm
• Rassenverschillen zijn niet zozeer biologisch gegrond, maar zijn van sociale constructie
  • Rassenverschillen moeten worden opgevat als fysieke kenmerken die dor de leden van een gemeenschap of een maatschappij worden beschouwd als etnisch betekenisvol

Racisme
= men kan dit dan omschrijven als het verkeerdelijk toeschrijven van
persoonlijkheids- of gedragskenmerken aan mensen met specifieke fysieke
kentrekken.