Hoe dient men geschreven teksten correct te interpreteren?
Antieken: elementaire regeltjes voor correct begrip van teksten. Vb. grammaticale regels kennen
-> Schleiermacher (‘vader v.d. hermeneutiek’) stelde dat de filologische verheldering aangevuld moest worden met een psychologische. Lezer kan een tekst maar verstaan wanneer hij zich verplaatst in de geest van de auteur.

→Dilthey breidde de hermeneutiek uit: niet enkel teksten, maar ook andere culturele scheppingen waren ‘duurzaam gefixeerde levensuitingen’.
→Ook hier: goed begrip slechts mogelijk als de kijker, luisteraar of toehoorder, vertrekkend van de feitelijk gegeven en zintuiglijke waarneembare gegevenheid (gebouwen, meubels, enz.), doordrong tot het ‘innerlijk leven’ dat eraan ten grondslag lag.
vb. verstaan van een boek zou dus berusten op het feit dat men tijdens het lezen in gedachte het boek mee schrijft.

DUS: voorwaarde voor het verstaan van culturele uitingen is het feit dat auteur en vertolker in dezelfde geestelijke wereld leven, binnen eenzelfde betekenishorizon.
Maar keerzijde: er zijn grenzen aan het (wederzijds) begrip, namelijk voor zover men leeft buiten mekaars culturele horizon.

Cultuur = ‘geestelijke wereld’

Culturele element hebben wel materiële gedaante, maar het is omdat zij BETEKENIS hebben dat zij tot de wereld v.d. cultuur behoren.

Onze geest kan deze betekenis vatten, onze zintuigen niet.
-> Cultuurwetenschapper moet dus niet oefenen in waarnemen, maar in verstaan.
= Hermeneutische methode

Anton Zijderveld: ‘Sociologie als cultuurwetenschap’
-> filosofische rechtvaardiging van het feit dat er niet zoiets bestaat als dé cultuursociologische methode, en ook niet kan bestaan.
‘Wie cultuur bestudeert, begrijpt niets van het aan de gang zijnde culturele proces als hij niet tracht om dit vormgevingsproces te vatten als een samenhangend, zinvol geheel’.
Het doel van de onderzoeker is een rationeel begrip van de onderzochte werkelijkheid. Hij moet de ‘zin’ die een waarde, gebruik, beeld of een ander cultureel element heeft voor de handelenden, proberen te vatten.

Een organisatievorm die uitblikt zowel in procedurele als doel/middel rationaliteit, en die dus zeer formeel rationeel is en amper of niet substantieel rationeel. →Een ambtenaar heeft vaak het gevoel dat hij geen greep heeft op de werking v.d. bureaucratische organisatie; hij voelt zich vervreemd omdat hij de zin niet inziet van zijn plaats in het geheel. Hij weet de afloop niet van heel wat dossiers die hij behandelt omdat anderen deze afhandelen. Dit maakt hem onmachtig. Hij weet wel heel goed war er van hem wordt verwacht: dossier na dossier behandelen, zoals de regels het voorschrijven. Dit alles gaat samen met onverbiddelijke handelingslogica en een gevoel van zinloosheid.