Interculturele communicatie

Interculturele communicatie is de communicatie tussen zenders en ontvangers uit verschillende culturen.

De cultuur beïnvloedt de wijze van communiceren en de persoonlijkheid van de leden van een gemeenschap. Wat het precies inhoudt om Belg, Duitser, Chinees of Inuit te zijn, ervaart men het best in een persoonlijke ontmoeting met iemand uit een andere gemeenschap. Vaak al in het eerste contact met de ander komt de cultuur tot uitdrukking: de Fransman schudt de hand, de Amerikaan vraagt ‘How are you today?’, de Chinees glimlacht, de Japanner maakt een buiging en de latino staat klaar voor een omhelzing. Het komt ook tot uitdrukking in de afstand die mensen van elkaar houden tijdens gesprekken. Japanners zijn letterlijk afstandelijker dan Amerikanen, die op hun beurt weer afstandelijker zijn dan Venezolanen. Bij vrouwen lopen de afstanden van cultuur tot cultuur nog eens sterker uiteen dan bij mannen. Interessant is dat de taal waarin wordt geconverseerd ook van invloed is op de afstand. Wanneer respondenten uit Venezuela gevraagd werden Engels te spreken, bleken zij een grotere afstand tot hun gesprekspartner in te nemen dan wanneer zij Spaans spraken. Bij Japanners daarentegen maakte het nauwelijks iets uit of zij Engels of Japans spraken. Elke cultuur heeft dus zo zijn opvattingen, regels en ingeslepen gewoonten over hoe mensen met elkaar moeten omgaan.

Bron: van Oudenhoven, 2012, p. 88

Aangezien we allemaal deel zijn van verschillende (sub)culturen (vb. gezinscultuur, jongerencultuur, vrijwilligersverenigingscultuur, schoolcultuur,sportclubcultuur enz.), is elke communicatie cultureel bepaald (Hoffman). Vaak denken we dat culturele verschillen en misverstanden zich enkel voordoen in gesprekvoering met personen van een andere nationaliteit. Het culturele verschil tussen verschillende naties kan groot zijn. Maar er kunnen zich ook grote verschillen voordoen in gespreksvoering met louter Belgen of Vlamingen.

VOORBEELD

Elke communicatie is cultureel bepaald.

Zo verschilt de omgangscultuur in Vlaanderen al sterk van de omgangscultuur in Nederland. Ook zijn er al grote verschillen tussen de omgangscultuur in Gent of die in een Waalse stad. De cultuur van een overheidsinstelling en de cultuur van een KMO in dezelfde stad kan helemaal anders zijn. Tussen mannen en vrouwen blijken op gebied van communicatie ook grote verschillen te bestaan.

Bij interculturele communicatie gaat het om de bewustwording van de basiswaarden van onze eigen cultuur. En om het herkennen van de basiswaarden van andere culturen.

Alleen zo kan je culturele synergie bereiken.

In het procesmodel van communicatie spraken we reeds over ruis. Ruis kan de boodschap vervormen. Dit kan externe ruis zijn (vb. de tv van de buren) of interne ruis (vb. je bent zenuwachtig). Er kan ook culturele ruis zijn, wat betekent dat culturele programmering de boodschap beïnvloedt.

VOORBEELD

Het juiste volume in een zakelijke presentatie in België kan te zacht zijn wanneer je over zaken spreekt in de VS, maar ook weer te hard voor de Indonesiërs. In beide gevallen wordt de boodschap verstoord.

Bron: Nunez, Mahdi & Popma, 2010, p. 15

Teams die zijn samengesteld uit verschillende culturele achtergronden zijn niet per definitie goed. Als deze teams niet goed aangestuurd worden, kunnen ze veel problemen hebben (vb. begrijpen van elkaar, besluitvorming,…). Als teams met een verschillende culturele achtergrond goed aangestuurd worden en getraind zijn in interculturele communicatie, dan kunnen ze de meest creatieve en dynamische teams worden.