INDIVIDUELE, CULTURELE EN LEEFTI JDSGERELATEERDE PERSPECTIEVEN OP GEZONDHEID

LEKENTHEORIEËN OVER GEZONDHEID EN ZIEKTE

Bauman 1961: Wat betekent gezondheid?

1) Gezondheid betekent een overwegend gevoel van welzijn
→ Gevoel
2) Gezondheid wordt in verband gebracht met de afwezigheid van symptomen van ziekte
→ Gerichtheid op symptomen
3) Gezondheid kan worden waargenomen in de handelingen waartoe een lichamelijk gezond persoon in staat is
→ Prestaties

Krause en Jay 1994: onderzoek naar de referentiekader waarvan mensen gebruik maken als hen wordt gevraagd de eigen gezondheidstoestand te beoordelen

- Ouderen: gezondheidsproblemen
- Jongeren: gezondheidsgedrag

SOCIALE REPRESENTATIES VAN GEZONDHEID

Herzlich 1973: onderzoek met ongestructureerde vraaggesprekken om de ‘sociale representaties’ van gezondheid en ziekte op het spoor te komen
- Gezondheid = toestand van evenwicht van verschillende aspecten van de persoon
- Aspecten = lichamelijk, psychologisch, emotioneel en sociaal welzijn
- Voor sommigen moeilijk om gezondheid te zien los van de afwezigheid van ziekte

Blaxter 1990 Health and Lifestyles

- Onderzoek onder 9000 leden van het algemene publiek
- 15% kan niemand bedenken die ‘heel gezond’ was
- Ongeveer 10% kan niet beschrijven hoe het voor hen was zich ‘gezond te voelen’

DEFINITIE VAN GEZONDHEID VD WERELDGEZONDHEIDSORGANISATIE

1978 WHO algemene strategie voor gezondheid in 2000 -> Beleidsplannen Duidelijke relatie tussen gedrag, levenswijze en de gezondheid Sociaaleconomische en culturele invloeden op gezondheid en ziekte en de beslissingen over de
gezondheid

CROSSCULTURELE PERSPECTIEVEN OP GEZONDHEID

- Wat in een bepaalde cultuurnormaal is en wat als ziekte wordt beschouwd, kan zeer uiteenlopende consequenties hebben

- Collectivistische benadering
- Onafhankelijke zelf versus een onderling afhankelijk zelf

o Gezondheid ~ Sociale functioneren

LEVENSDUUR, OUDER WORDEN EN AANNAMEN OVER GEZONDHEID

Het psychologisch welzijn en de sociale en emotionele gezondheid worden niet alleen door het proces van het ouder worden beïnvloed; ze worden eveneens negatief beïnvloed door ziekte, invaliditeit en
ziekenhuisopname.

ONTWIKKELINGSTHEORIEËN

- Het ontwikkelingsproces is een functie van de interactie tussen 3 factoren:

o Leren
o Ervaring
o Rijping

Erik Erikson 1959, 1986 beschreef 8 belangrijke levensfasen die met betrekking tot verschillende dimensies verschilden:

- Cognitief en intellectueel functioneren
- Taal- en communicatievaardigheden
- Inzicht in ziekte
- Gezondheidszorg en verzorgingsgedrag

Bibace & Walsh 1980

- Ziekteconcept 3-13 jaar:
o Kinderen jonger dan 7 jaar verklaren ziekte op ‘magisch’ niveau, maw verklaringen zijn
gebaseerd op associatie

• nbegrip
• Fenomenalisme (geen oorzaak en gevolg maar een teken of geluid geassocieerd)
• Aangestoken worden

- Ziekteconcept 8-11 jaar:

o Concreter en gebaseerd op een logische reeks gebeurtenissen van oorzaak en gevolg

• Besmetting
• Internalisatie
• Kinderen kunnen een onderscheid maken tussen organen in het lichaam en kunnen
• eenvoudige medische informatie verstaan. Ze hebben inzicht welke rol behandelingen hebben voor het herstel van hun gezondheid => persoonlijke controle

- Ziekteconcept vanaf puberteit:
o Verklaringen zijn gebaseerd op interacties tussen de persoon en zijn omgeving

• Fysiologisch (>11 jaar)
• Psychofysiologisch (>14 jaar)
• Pubers zijn zich bewust van dat persoonlijke acties van invloed kunnen zijn op de
  resultaten

- Volwassenheid (17-40 jaar):

o Belang van mijlpalen
o Belang van toepassen wat men geleerd heeft
o Bij gezondheidsvoorlichting dient het accent op praktische toepassingen te liggen

VEROUDERING EN GEZONDHEID

- Stijging in ouderen
- Implicaties voor de financiële middelen voor gezondheidszorg en sociale zorg
- Veel beperkingen
- 85% chronische aandoening