Hoofdstuk 8 William James and Psychology in America (blz 246)

1896: Third International Congress of Psychology in Munich: psychologie is wetenschap.

William James:
- 1842- 1910
- Amerikaan
- Harvard professor
- Doceerde de eerste wetenschappelijke colleges psychologie
- 1890: “The Principles of Psychology” (12 jaar aan gewerkt)
- zorgde voor een klimaat in Amerika ‘klaar voor psychologie’

James en Wundt (de ‘vaders’ van de psychologie als wetenschap) mochten elkaar niet zo:

Wundt:
- James weinig vernieuwend
- Personele informele stijl (het is literatuur maar geen psychologie)

James:
- Vond het boek van Wundt saai
- Wundt heeft geen centraal idee

Verschillen tussen de twee:
- Wundt schreef veel sneller dan James
- Wundt is professioneel, James is ‘kwiek en veranderlijk’ (mercurial)
- James: persoonlijke en individuele psychologie

James’s Early Life (blz 248)
- 11 januari 1842 New York geboren
- Oudste van 5
- Rijke familie die bleef verhuizen in Amerika en Europa
- Vader (Henry James sr., ik noem hem gewoon vader) had een crisis in 1844
- Had angstaanvallen tot hij in contact kwam met de filosoof Swedenborg
- Vader had veel aan die man en na zijn ‘genezing’bleef hij diens filosofie verspreiden
- Zijn volgende missie was de beste educatie voor zijn kinderen, maar hij wist niet precies
wat dat was dus bleven ze van privé-school en privé-leraar veranderen.
- Thuis hielden ze levendige discussies met ‘vrijheid van meningsuiting’
- De twee oudste jongens werden beroemd
- De twee jongeren jonges gingen aan alocohol en werden neurotisch
- De allerjongste, een dochter, kon niet verder leren vanwege haar geslacht, en omdat in
de oorlog veel mannen stierven niet trouwen, en werd geestelijk en lichamelijk ziek
- James toonde veel talent in tekenen, wat niet volwaardig werd beschouwd door vader
- 1861: James naar Harvard gestuurd om scheikunde te studeren
- Eenmaal daar ging hij al snel over op psychologie, opkomend onder Müller, Helmholtz
en du Bois-Reymond.
- 1864: toegepaste psychologie studie en daarna Harvards Medical School
- Na een jaar stopte hij met medicijnen en ging met Louis Agassiz, een bioloog met
kritiek op Darwin, op jacht naar soorten dieren in de Amazonen
- Kwam er snel achter dat dit niet zijn roeping was en ging weer medicijnen studeren
- 1867: naar Duitsland voor 1,5 jaar
- las fysiologische Duitse literatuur
- volgde lezingen van Bois-Reymond
- onder de indruk van mechanische fysiologie
- las artikel van Wundt en was onder de indruk
- Weer thuis maakte hij zijn studie medicijnen af
- 1870: crisis. Werd beter toen hij een artikel las over vrije wil van Renouvier. Dit was wat hij zo miste in de mechanische verklaringen uit Duitsland. Besloot minder negatief te gaan denken en kwam zo uit zijn crisis.
1859: “The emotions of the will”, Braun, ging over ‘gewoonte’. Na veel ‘oefenen’ worden 7bepaalde neuronen automatisch ingeschakeld na stimulus.

James besloot mechanische determinisme wetenschappelijk te accepteren. Persoonlijk ‘besloot hij te geloven’ in vrije wil.

Pragmatisme: bepaalde ideeën zijn ‘waar’ in bepaalde situaties. In persoonlijke situaties speelt
vrije wil een rol, maar functioneert James als wetenschapper geldt het determinisme.

James the teacher (blz 255)

- 1872: docent fysiologie op Harvard
- Was geen statige docent maar personaliseerde het onderwerp en maakte het levendig
- Ging ook les geven in anatomie
- Zijn cursus noemde hij: “Relations between physiology and psychology”
- Van 1878-1890 schreef James “The principles of psychology”
- Zijn interesse ging van fysiologie naar psychologie naar filosofie
- Wundt maakte psychologie voor de wetenschappers, James voor ‘normale mensen’

The principles of the psychology (blz 257)

- 1878: James ging colleges over psychologie geven
- wilde boek schrijven, werd uiteindelijk 1700 pagina’s, wat James zelf ook wel erg lang
vond. “Het enige wat ik duidelijk maak is dat psychologie geen wetenschap is.”
- Bepaalde onderwerpen kort besproken:

The stream of consciousness (blz 258)

- Bewustzijn is meer een stroom dan losse elementen of ideeën. Niemand kan dus ooit
tweemaal exact hetzelfde ervaren. Beïnvloed door eerdere ervaringen en achtergrond.
- Gedachten en stromen zijn continue. Ze gaan altijd door, ook tijdens slaap. Omdat het
een constante stroom is is introspectie niet mogelijk, je kan niet zomaar stil staan.

Habit (blz 259)

- Gewoonte kan zowel goed als slecht zijn en als het eenmaal ontwikkeld is of aan het
ontwikkelen is, is het moeilijk terug te draaien
- Jonge mensen zijn flexibel en kunnen gewoonten nog veranderen, met behulp van hun
vrije wil. (net zoals hij zelf deed bij zijn crisis in 1870

Emotion (blz 260)

- Emotie is een gevolg en geen aanleiding van lichamelijke reacties die hiermee verbonden zijn.
- Lange (Deen) publiceerde zelfde theorie
- James-Lange theory of emotion: emoties zijn de perceptie van lichamelijke reacties op
een stimulus (je voelt je blij omdat je glimlacht)
- Klopt ook met hoe hij uit zijn crisis kwam: besloot positiever te gaan denken en voelde
zich al snel beter
- Inmiddels beperkingen gevonden maar theorie klopt vaak wel Will (blz 262)
- Het meest essentiële doel van wil, wanneer het volkomen vrijwillig is, is het aandacht
schenken aan een moeilijk object en het vasthouden hiervan voor het geheugen. De
prestatie van attentie is het essentiële fenomeen van de wil.
- Was het mechanisch? Volgens James moest het wel om wetenschappelijk te zijn. Hij
schreef als wetenschapper dus bleef bij het determinisme
- Wetenschap en psychologie brachten niet alle antwoorden voor James, dus als filosoof
bleef hij geloven in vrije wil.

James’ Later Career and the Philosophy of Pragnatism (blz 263)

- 1890: James raakt gefrustreerd door de limieten en onzekerheden van psychologie
- 1894 en 1904 tot president APA gekozen
- 1892: “Psychologu: Briefer Course” (samenvatting van The Pinciples)
- 1899 : “Talks to Teachers” (pedagogie)
- 1902 : “Varieties of Religious Experience” (samenhang experimentele psy en religie)
- 1909: James ontmoet Freud (psychoanalyse) : geïnteresseerd maar ook sceptisch

Maar na 1890 werd psychologie toch minder belangrijk in James’ leven.

- 1892: bracht Münsterberg (leerling Wundt) naar Harvard
- James ging zichzelf verdiepen in psychisch onderzoek
- Wundt vond het bestaan van geesten e.d. onzin
- James werd leider van officiële organisatie voor spirituele fenomenen
(American Society for Psychical Researches)
- James vond niet het harde bewijs wat hij hoopte te vinden

De laatste jaren van zijn leven ging James vooral voor filosofie
- Als een jonge man had hij in een filosofen-clubje gezeten (Metaphysical Club)
- Sanders Peirce vertelde daar het idee van pragmatisme: wetenschappelijke ideeën en
kennis kunnen nooit helemaal zeker zijn, maar paste zich aan aan de wereld. Een
Darwinaanse manier van kijken. (geen aanpassing is permanent of perfect)
- Een dier kan ergens perfect leven maar ergens anders niet kunnen overleven. Zo zou dat
ook met ideeën en ‘feiten’ kunnen zijn
- Dit klopte allemaal mooi met James’ idee van vrije wil (aanpasbaar in situaties)
- 1897: “Will to Believe and Other Essays”
- 1907: “Pragmatism”
- 1909: “A Pluralistic Universe” en “The Meaning of Truth”
- Hij geloofde in pragmatisme, maar voegde emoties, ethiek, en religieuze ideeën toe
- Pierce was het hier niet mee eens en ‘hernoemde’ zijn idee pragmaticisme
- 1910: hartstilstand. Stond bekend als wereldberoemde filosoof
Three Eminent Students: Hall, Calkins , and Thorndike (blz 266)
- ondanks zijn korte tijd als psycholoog maakte hij veel indruk
- hij creëerde een sfeer om psychologie heen die het interessant maakte
- hij drong zijn eigen ideeën niet op maar spoorde studenten aan zelf te denken

G. Stanley Hall (blz 267)
- 1844, vader was boer, moeder was lerares
- 1867: Union Theological Seminary (New York)
- vond de theorie van Darwin boeiender dan theologie
- 3 jaar naar Duitsland: filosofie en mechanische fysiologie (Bois-Reymond)
- 1871: terug naar VS want geen geld om een graad te kunnen halen
- filosofie en religie doceren in Ohio
- Las boek van Wundt (Principles of Psysiological Psychology)
- Besloot dat experimentele psychologie zijn stijl was
- 1876: wilde naar Wundt maar strandde in Harvard en gaf Engelse les
- ontmoette de twee jaar oudere James die hem aanmoedigde een experiment te doen over
de rol ‘hints’ bij het waarnemen van ruimte
- 1878: naar Wundt die net lab opende. Werd eerste Amerikaanse student van Wundt
- 1880: deed baantje bij Harvard (zaterdagmorgen lezingen over educatie)
- 1884: werd docent psychologie op de John Hopkins University naar Duits systeem
- Hall kreeg ook het eerste onderzoekslab van Amerika
- 1887: eerste Amerikaanse ‘tijdschrift’ over experimentele psychologie: “American Journal of Psychology”
- 1888: first president van Clark University in Worcester
- bleef daar rest van zijn leven,, op wat kleine incidenten na als financiële problemen van
Clark en de aparte administratie van Hall
- 1890: helft van alle Ph.D’s geproduceerd in Amerika
- 1891: “Pedagogical Seminary” (nu: “Journal of Genetic Psychology”)
- 1892: president van APA, die toen maar 31 leden had
- 1893: “The Contents of Children’s Minds on Entering School” (hoe denken kinderen)
- 1904: “Adolescence: Its Psychology and Its Relation to Physiology, Anthropology,
Sociology, Sex, Crime, Religion and Education” (voor het eerst over puberteit)
- Hall was erg genereert in ontwikkeling van kinderen en had er een Darwinaanse theorie
over. (ontwikkeling loopt paralel aan die van onze voorvaderen)
- Hall nam deze theorie verder: hij zei dat de stages die een kind doorgaat (kruipen, lopen
enz) ook zijn doorlopen door onze voorvaderen, die dus eerst kropen, een stel generaties
verder gingen lopen enz. en tot moderne mensheid leidde
- Zijn ideeën rond puberteit waren anders dan die van Freud
- 1909 Freud en Hall ontmoeten. Hij introduceerde zijn ideeën aan de wereld
- Hall was vaak erg negatief over andere psychologen
- Dood: 1924
- Zijn grootste invloed was die van de tijdschriften die de ideeën van psychologen
aanbood aan een heel groot publiek en zo dus konden groeien.

Mary Whiton Calkins (blz 271)
- 1863 geboren in Conneticut
- moeder psychisch ingestort en Calkins moest voor haar broertjes en zusjes zorgen
- zal nooit trouwen en altijd in haar ouderlijk huis blijven wonen
- leerde zowel Engels als vloeiend Duits spreken
- ze was een van de eerste vrouwen die educatie kreeg gelijk aan die van mannen
- ging les geven, onder andere Grieks en uiteindelijk experimentele psychologie
- dit met als enige basis interesse in het onderwerp (geen studie erin gedaan)
- 1890 mocht ze een cursus psychologie doen wegens gebrek aan een kandidaat
- volgde ‘onofficieel’ lessen op Harvard gegeven door James en Royce
- (was nog even moeilijk werd eerst niet toegelaten omdat ze vrouw was)
- 1892: eerste publieke publicatie “Association”
- kreeg ‘onofficieel’ advies over hoe een psychologisch lab in te richten van Sanford.
- Richtte samen een lab op en deden experimenteel onderzoek naar dromen
- Ging terug psychologie doceren vanuit haar lab
- Ging naar Harvard college volgen van Münsterberg, aangesteld door James
- Ze was een ‘gast’ en weer geen officiële student
- Paired associates technique: presenteerd stimuli aan subjecten. Stimuli bestaan uit genummerde paren met kleuren. Konden mensen de nummers onthouden als alleen de kleuren werden herhaald? Ze ontdekte dat een toename van blootstelling aan de stimuli leidde tot een betere herinnering van de stimuli.
- Jaar hiervoor had ze een (uiteraard ‘onofficieel’) examen afgelegd en had volgens James
het meest perfecte resultaat gehaald ooit op Harvard
- Münsterberg nam contact op met Harvard Corporation om zicht te bedenken en Calkins
een graad te geven. Corporation weigerde
- 1895: terug in Wellesley met alle kennis en meer dan dat maar zonder titel
- zal ook nooit titel krijgen. Krijgt Radcliffe-titel aangeboden, speciale vrouwen
opleiding, maar wil alleen een Harvard-titel omdat ze daar gestudeerd heeft
- 1901: “Introduction tot Psychology”
- Rond 1900: psychologie van de ‘self’. “Self’ (kan het even niet vertalen): actief en leidend ‘zijn’ aanwezig in alle bewuste daden, en die meegenomen moet worden bij introspectieve reports.
- 1905: eindelijk acceptatie en wordt gekozen als presidente (eerste vrouw) van APA
- Ze volgde haar leraar James door zich te richten op filosofie
- 1918: eerste vrouwelijke gekozen president van Amerikaanse Filosofische Associatie.
- 1903: lijst van 50 meest belangrijke psychologen, o.a. Calkins en 2 andere vrouwen die allemaal het sexe-probleem hadden. Kort de twee andere vrouwen op de lijst:
- Ladd-Franklin: 1847-1930. Jonge wiskundige. Studeerde onofficieel aan Johns Hopkins. Nooit een graad gehaald. In 1926 uiteindelijk wel. In de tussentijd deed ze belangrijk kleuren-waarneem-onderzoek.
- Floy-Washburn: 1871-1939. volgde colleges in Columbia, kreeg alle respect van docenten maar uiteraard niet haar graad. Ging naar Cornell waar wel vrouwen geaccepteerd werden. In 1894 werd ze de eerste vrouw die werkelijk een graad haalde in psychologie, onder supervisie van Titchener.
- Titchener: (geen vrouw maar belangrijk): was voorstander dat vrouwen konden studeren en wilde ze ook onder zijn supervisie, maar liet ze niet toe omdat mannen dan niet meer konden roken en discussies aan moesten passen. Pas twee jaar na zijn dood werden vrouwen geselecteerd en de nieuwe regels (vrouwen toegestaan) waren 25 (!!!) jaar oud. 1921: Floy-Washburn tweede vrouwelijke presidente van de APA
- De drie bovenstaande vrouwen maakte studeren voor vrouwen mogelijk
- 1917: 10% van de leden van APA is vrouw
- kregen lagere banen en minder mogelijkheden dan mannen
- Dood in 1930

Edward Lee Thorndike (blz 277)
- Geboren in 1874
- Vader is Methodist minister
- 1891: Wesleyan University in Middletown, Conneticut
- vond zijn psychologielessen maar saai, maar vond “Principles of psychology” boeiend
- Harvard: studeerde Enegels en Frans
- Na een college van James veranderde hij dat in psychologie
- Morgan (1851-1936) een bioloog en psycholoog kwam op Harvard. Hij deed
experimenten met kippen en kleurscheiding.
- Thorndicke besloot experimenten op dieren te doen, James wist hier weinig van
- Hij wilde weg van Harvard, want James was overgegaan op filosofie en Münsterberg
was niet altijd aanwezig. Meerdere studenten haalden hun graad op een andere uni.
- 1897: naar Colombia (ook omdat hij gedumpt was door een vrouw)
- ging over van kippen naar katten
- sloot ze op in hokken waar ze bv een hendel over moesten halen om te ontsnappen
- net als de kippen werden de beesten hier steeds beter in (via trial-and-error)
- Law of effect: een connectie of disconnectie van een stimuli met een respons.

Plezierige respons zorgt ervoor dat we het vaker doen, en vice versa.
- De vrouw die hem had laten vallen trouwde toch met hem (Elizabeth Moulton)
- Gaf een jaar les op Women’s College of Western Reserve University in Cleveland
- Toen naar Columbia’s Teachers College
- 1899: onderzocht samen met zijn vriend en voormalig student van James Woodworth
“transfer of training”: effect va instructie en training van een mentale functie op
presteren van een andere
- Thorndicke hielt zich in zijn verder leven meer bezig met mensen dan met dieren
- Dacht dat intelligentie uit verschillende sub-vaardigheden zou bestaan
- Functionalisme: richt op:
1. Basis in evolutietheorie
2. identificeren van de doelen van de geest
3. doel: aanpassing
4. neurowetenschappen; niet de plaats maar de functie
- Voorbeelden: Thorndicke en Woordworth
- Structuralisme: richt op:
1. Basis in Britse en Franse empiricisme
2. identificeren van basiselementen van de geest
3. doel: analyse
4. vergelijkbaar met anatomie (wat vindt waar plaats)
- Boeken over educatie psychologie
- 1912: president van APA
- 1917: een van de eerste psychologen in National Acandemy of Sciences
- 1921: eerste ranking in de lijst “American Men of Science”
- Maakte de weg vrij voor het Behaviourisme
- Dood in 1947