Eerste Bismarck-systeem (1872-1878)

= eerste fase van het Europese machtsevenwicht met Berlijn als ‘arbiter’

 Bismarck wil Oostenrijk & Rusland in een coalitie samenkrijgen, met als doel Fr. isoleren

 1872: Driekeizersentente: Russische Tsaar, Duitse keizer & keizer v. O-H

 bestaat uit 2 verdragen:

- 1873: Duits-Russische Conventie: wederzijds bijstandsverdrag, als één van beide aangevallen wordt komt de andere te hulp

- Russisch-Oostenrijkse Conventie: minder sterk dan bovenstaand verdrag, een afgezwakt solidariteitsverdrag. Een politiek engagement dat men elkaar de duvel niet zal aandoen, en zal steunen als men problemen ondervindt.

 1875: Balkancrisis: = nieuwe fase in de Oosterse kwestie (die nog tot WO I doorloopt)

 opstanden in Servië: men wil Ottomaanse juk afwerpen  Servisch-Turkse oorlog

 Rusland gaat onder het mom van pan-slavisme (steun aan onafhankelijkheid voor de

slavische volkeren) de oorlog verklaren aan het Ottomaanse Rijk en zo gebruik

maken van de situatie om haar controle over de zee-engten te verstevigen[1]

 Turks-Russische oorlog, waarbij een Groot-Bulgarije ontstaat

 voordelig verdrag v. San Stefano waardoor controle v. Rusland over de zee-engten

en haar zo steviger geworden geopolitieke aanwezigheid voor ongerustheid bij

Oostenrijk & U.K. zorgt Rusland vormt nu bedreiging voor Britse vloot, en er dreigt

oorlog tussen Rusland & U.K. te komen…

 Bism. vreest oorlog & komt om dit te vermijden & de situatie te stabiliseren

tussenbeide  roept de grootmachten samen op Conferentie v. Berlijn (1878):

• Groot-Bulgarije geamputeerd en onder soevereiniteit Ottomaanse Rijk (= maatregel tegen Rusland)
• Roemenië, Montenegro: formeel onafhankelijk (= maatregel pro-Rusland, want betekent eigenlijk dat beide in de Russische invloedssfeer vallen)
• Bosnië-Herzegovina: protectoraat onder Oostenrijk-Hongarije (pro-O-H)
• Servië blijft onafhankelijk (= maatregel pro-Rusland)

 toch frustraties:

 Bismarck beseft dat de basis van zijn stabiliteitspolitiek wankel is

 Rusland voelt zich benadeeld & vindt dat Bismarck teveel aantrok voor

Oostenrijk & U.K.  trekt zich terug uit de Driekeizersentente

 probleem! Mogelijkheid dat Rusland & Fr. een anti-Duitse coalitie vormen!
 Bismarck tracht Rusland weer tevreden te maken & zijn systeem weer

stevig op zijn poten te zetten in zijn tweede Bismarck-systeem