Een onafhankelijke, neutrale Staat België sinds 1830

Het buitenlands en militair beleid was veel minder ideologisch geladen en werd mee bepaald door de monarchie. In 1839 was het internationaal statuut definitief geregeld door de afstand van gebieden aan deel van Limburg en Luxemburg en de waarborg van onschendbaarheid en neutraliteit. Het kleine België werd vooral na 1848 bedreigd door de machtsstrijd en expansiedrang van zijn grote buren en bouwde daarom aan zijn defensie. De toenemende spanning in Europa leidde ook tot verzoening tussen België en Nederland maar tot een hechte samenwerking kwam het niet. België wilde wel een economische samenwerking maar Nederland was bevreesd voor zijn latent expansionisme.

De monarchie stuurde vooral de militaire politiek en huldigde het concept van de gewapende neutraliteit. Antwerpen werd met zijn fortengordel het centrum van het defensief systeem maar deze beleidsoptie kreeg kritiek van de radicalen en conservatieven terwijl ze gesteund was door de doctrinaire liberalen. De conservatieven werden dus meer antimilitaristisch wat tot spanningen leidde met de koning.

Koning Leopold II leunde politiek meer aan bij de liberalen maar bleef de Kerk als religieus instituut steunen.