Een contrast: vorming van het Osmaanse Rijk
- Gepubliceerd in Geschiedenis
- Lees 923 keer
Het vorstendom van de beroemde Osman was één van de Turkse heerschappijen die zich in de 13de eeuw had gevormd. Het zou tot in 1918 grote delen van Europa, Azië en Afrika beheersen. De stelselmatige Osmaanse veroveringen hebben in de loop van twee eeuwen tot een waarlijk spectaculair resultaat geleid, namelijk de creatie van een islamitisch imperium. Het succesverhaal was het gevolg van:
- Een strakke militaire organisatie
- De sultan en zijn hofhouding manifesteerden zich als religieuze leiders die alle vormen van het religieuze leven bewaakten en een soort staatskerk oplegden. Hun oorlogen waren dus heilige oorlogen. In dit licht, en door hun sterk dynastieke aanpak, slaagden de Osmanen erin de traditionele tegenstellingen tussen soennieten en sjiieten te overbruggen.
- De Osmanen wisten de onderworpen bevolkingen voldoende te betrekken bij het bestuur en de oorlog, waardoor men loyaliteit verwierf.
- De vrije godsdienstkeuze in de onderworpen gebieden werd ingesteld, ondanks het feit dat er wel overal moskeeën en koranscholen werden neergepoot.
- De erfgenaam van de sultan werd gekozen onder de kinderen van de haremvrouwen die veelal van oorsprong slavinnen waren.
- De Osmanen profiteerden van de bloeiende economie in hun rijk.
- De interne pacificatie en de externe vrede die gegarandeerd werd, maakte een hogere belastingopbrengsten mogelijk.
De vergelijking met de vorming van het Osmaanse Rijk levert de volgende contrasten op:
West-Europa | Osmaanse Rijk |
Christendom was exclusivistisch, dus geen godsdienstvrijheid | De islam was tolerant (nam een reden tot weerstand weg) |
Christendom had eerder wordtel geschoten dan de koninkrijken | De islam en het politieke gezag werd gelijktijdig opgelegd |
Heterogeen ontwikkelde koninkrijken die enkel maar ten dele samenhangen door de kerstening | Sterk religieuze en centraal geleide krijgers die de kern vormen van het rijk |
De koninkrijken werden gevormd uit een veelheid aan verschillende kernen die tegen elkaar opwogen | Op een korte tijd heeft het Osmaanse Rijk als een in alle opzichten superieure macht zijn systeem van buitenaf opgelegd |
Staten hebben zich gevormd in een langdurig proces van centralisatie van functies, waarbij de concentratie van middelen constant ontoereikend bleef | Het Osmaanse Rijk heeft vanaf het begin sterk geconcentreerde geldstromen kunnen inzetten voor veroveringen, en voor de vergoeding van functionarissen; dat hield in ieder geval gedurende de expansiefase de decentralisatie van de macht tegen |
