1309: pauselijk hof komt in Avignon

(lag toen in Provence = van Napels, in leen v. Duitse Rijk)

• pausen blijven er tot 1377, kochten het in 1348 v.d. Anjous & bouwden Palais des Papes
• Clemens V koos het als verblijf in 1309 à door affaire Bonifatius: hij wilde voorkomen dat Bonifatius tot ketter werd verklaard à gelukt: prijs = instemming met vervolging & veroordeling v.d. Tempeliers (hadden na de val v. Palestina hun hoofdkwartier in Parijs gevestigd en hadden een succesvol bankiersbedrijf à Fr. zocht manier om van schulden verlost te geraken en de eigendommen van de Orde te confisqueren)
• 1307-1312: tempeliers werden tot ketters & godslasteraars verklaard die zich overgaven aan homoseksuele uitspattingen en duivelse rituelen à brandstapel en foltering